Οι ειδικοί συστήνουν: Βγείτε στη σύνταξη πριν από το 2015

«Βγείτε στη σύνταξη πριν από το 2015 αν έχετε κατοχυρώσει δικαίωμα, για να διασώσετε ό,τι απέμεινε από την κύρια σύνταξή σας» είναι η συμβουλή που δίνουν δικηγόροι και ειδικοί της ασφάλισης, καθώς η εφαρμογή του νέου τρόπου υπολογισμού της σύνταξης (βασική εγγυημένη σύνταξη 360 ευρώ + αναλογική) σε βάθος χρόνου θα προκαλέσει σοβαρές απώλειες στις συντάξεις. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Υπουργός Εργασίας κ. Γιάννης Βρούτσης, παράλληλα με τις διαπραγματεύσεις με την Τρόικα που βρίσκονται σε στάσιμη κατάσταση προς το παρόν, προετοιμάζει τις αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα βάσει του νόμου 3863/10, συστήνοντας ως πρώτο βήμα ολιγομελή επιτροπή σοφών από ειδικούς της αγοράς.

Οι εμπειρογνώμονες θα πρέπει έως το τέλος του 2014 να προσαρμόσουν το λογισμικό των ταμείων με τη βοήθεια του νέου συστήματος «ΑΤΛΑΣ» το οποίο θα καταγράφει το ασφαλιστικό ιστορικό κάθε ασφαλισμένου. Αυτή τη στιγμή το σύστημα δεν είναι ικανό να εφαρμόσει τη ρύθμιση για υπολογισμό της σύνταξης με βάση ολόκληρο τον εργασιακό βίο του ασφαλισμένου, ενώ υπάρχουν ακόμα ανυπέρβλητα εμπόδια για την καθιέρωση ενιαίων κανόνων και εισφορών παροχών σε όλα τα ταμεία.

- Το νέο καθεστώς θα ισχύσει για όσους θεμελιώνουν δικαίωμα συνταξιοδότησης μετά την 1-1-2015. Η βασική σύνταξη υπολογίζεται αναλογικά με βάση τα έτη ασφάλισης από την 1/1/2011 . Ολόκληρη τη βασική σύνταξη, θα πάρουν μόνο οι ασφαλισμένοι από 1.1.2011, οι οποίοι θ’ αρχίσουν να βγαίνουν στη σύνταξη από το 2026. Η αναλογική σύνταξη θα υπολογίζεται με βάση το σύνολο όλου του ασφαλιστικού βίου, αντί της καλύτερης 5ετίας στην τελευταία δεκαετία που ισχύει σήμερα και θα εξαρτάται αποκλειστικά από τις εισφορές των εργαζομένων. Αυτό σημαίνει ότι, με δεδομένο ότι η κρατική επιχορήγηση θα βαίνει μειούμενη, η δυνατότητα καταβολής της σύνταξης θα εξαρτάται από τα έσοδα του ταμείου… Αν η οικονομία είναι εύρωστη – άρα και τα έσοδα σε ικανοποιητικό επίπεδο- θα καταβάλλονται οι συντάξεις και μάλιστα αυξημένες, αφού θα αποτελούν συνάρτηση του ΑΕΠ και του δείκτη τιμών καταναλωτή (αυτόν τον συντελεστή θα ορίσει η επιτροπή εμπειρογνωμόνων του υπουργείου εργασίας). Αν υπάρχει υστέρηση όπως σήμερα, οι συντάξεις θα είναι πενιχρές αφού το κράτος θα εγγυάται μόνο τη βασική σύνταξη.

Μετά το 2020 αναμένεται να φανούν οι μεγαλύτερες μειώσεις, ενώ την περίοδο 2020 – 2060 σύμφωνα με την έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης εκτιμάται ότι θα περιοριστεί κατά μέσο όρο σε 48,5%. Σήμερα ποσοστό αναπλήρωσης των κύριων συντάξεων στην Ελλάδα θα “πρεπε κανονικά να είναι 65%-70% αλλά με τις βίαιες περικοπές των μνημονίων, έχει συρρικνωθεί στο 45%-55% για τις συντάξεις άνω των 1300 ευρώ.

Στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης, ο διοικητής του ΙΚΑ, Ροβέρτος Σπυρόπουλος, έχει επεξεργαστεί σχέδιο για ενιαίο ταμείο μισθωτών υπό την ομπρέλα του ΙΚΑ που προβλέπει την καταβολή Ενιαίας Εθνικής Σύνταξης 360 ευρώ προς όλους τους ασφαλισμένους, όπως αυτή ορίζεται στο Ν. 3863/2010 και επιπρόσθετα στους ανασφάλιστους που δεν ξεπερνούν ένα κατώτατο όριο ετήσιου εισοδήματος (7.000 ευρώ) με την ταυτόχρονη ισχύ της κατώτερης σύνταξης.

- Η ανταποδοτική σύνταξη θα αποτελείται από τις καθαρές εισφορές που έχει καταβάλει εργοδότης και εργαζόμενος χωρίς την εγγύηση και την επιχορήγηση του κράτους.

Οι πρόσθετες παροχές, συμπληρωματική σύνταξη και υπηρεσίες υγείας, θα αποτελούν προσωπική επιλογή των ασφαλισμένων μέσω του θεσμού των επαγγελματικών ταμείων που έχει εισαχθεί στο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης με νόμο του 2002, ο οποίος παραμένει ουσιαστικά ανενεργός. (Έχουν συσταθεί 2-3 επαγγελματικά ταμεία στον κλάδο των ταχυδρομείων και της κινητής τηλεφωνίας).
Στην προσέγγιση του ασφαλιστικού μοντέλου του άμεσου μέλλοντος, παρενέβησαν και οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες οι οποίες επεσήμαναν ότι τα ποσοστά αναπλήρωσης των συντάξεων σε άλλες χώρες είναι πολύ χαμηλότερα. Για παράδειγμα στη Γερμανία η αναπλήρωση βρίσκεται στο 40%-42% ενώ στην Ολλανδία μπορεί η αναπλήρωση να είναι υψηλή σχεδόν 90% αλλά μόνο το 25% προέρχεται από το κράτος.

Αναφερόμενος στις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος , ο πρόεδρος της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιριών κ. Αλέξανδρος Σαρρηγεωργίου, μιλώντας σε συνέδριο για το μέλλον του ασφαλιστικού κλάδου υπέδειξε τη μείωση του ποσοστού αναπλήρωσης των συντάξεων στα επίπεδα του μέσου όρου αναπλήρωσης των χωρών του ΟΟΣΑ (κάτω από 60%) ως μόνη λύση για τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος στην Ελλάδα.

«Το κράτος δεν είναι πια εδώ –τόνισε ο κ. Σαρρηγεωργίου- προσθέτοντας ότι η τράπεζα της Ελλάδος ήδη εκπονεί μελέτες επισημαίνοντας την αναγκαιότητα ανάπτυξης της ιδιωτικής ασφάλισης στην Ελλάδα.

Πρόσφατα και ο Β. Σόιμπλε έχει ήδη κάνει λόγο για ανατροπή του κοινωνικού ευρωπαικού κράτους – πρόνοιας επισημαίνοντας ότι «σύντομα στην Ευρωπαϊκή Ένωση θα εισαχθούν τα ιδιωτικά αμερικανικά πρότυπα του κράτους-πρόνοιας, δεδομένου ότι το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξεων στην Γερμανία είναι 42%, στην Γαλλία είναι 49% και στην Ιταλία είναι 64,5% του τελευταίου μισθού.

Ας μην πάμε όμως τόσο μακριά. Η υστέρηση εσόδων αποτελεί σήμερα το σημαντικότερο πρόβλημα με δεδομένο ότι η κρατική χρηματοδότηση κάθε χρόνο θα περιορίζεται και τα έσοδα των ταμείων θα συρρικνώνονται εξαιτίας της ανεργίας , ύφεσης , της μείωσης των αποθεματικών και της εισφοροδιαφυγής.

Το πρώτο βήμα ιδιωτικής διαχείρισης των κοινωνικών πόρων – όπως απάντησε ερωτηθείς σχετικά ο γεν.γραμματέας κοινωνικών ασφαλίσεων κ. Παναγιώτης Κοκκόρης – είναι εφικτό να γίνει με τα επικουρικά ταμεία στα οποία δόθηκε δικαίωμα αυτοδιαχείρισης.

Ο κ. Κοκκόρης τόνισε ότι η κρατική επιχορήγηση προς τα ταμεία θα μειωθεί κατά 1,8 δις σύμφωνα με το μεσοπρόθεσμο και το κενό πρέπει να καλυφθεί από την αύξηση της εισπρακτικής δυνατότητας και την διεύρυνση της ασφαλιστικής βάσης .
Επιπλέον , η κατάσταση επιδεινώνεται εξαιτίας των ελλειμμάτων των ταμείων (υπολογίζονται σε 2,6 δισ. για το 2014), της ανεργίας αλλά και των απαιτήσεων της Τρόικας.

Της Μαίρης Λαμπαδίτη
Πηγή: newmoney