Περισσότερες θανατηφόρες νόσους αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα τις τελευταίες δεκαετίες, αλλά η θετική όψη του νομίσματος είναι πως οι ασθένειες αυτές τείνουν να μειώνονται ανά κεφαλή, δηλαδή πλήττουν ένα αναλογικά μικρότερο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού.
Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε μια νέα αμερικανική επιστημονική μελέτη, που ανέλυσε πάνω από 12.100 επιδημίες 215 διαφορετικών λοιμωδών νόσων, οι οποίες έπληξαν συνολικά περίπου 44 εκατ. ανθρώπους σε 219 χώρες από το 1980 έως το 2013.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Μπράουν, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια βιολογίας Κάθριν Σμιθ, που έκαναν τη δημοσίευση στο περιοδικό της Βασιλικής Εταιρείας επιστημών της Βρετανίας Journal of Royal Society Interface, δήλωσαν ότι το 65% των μολυσματικών νόσων προέρχονται από τα ζώα. Ο Έμπολα, για παράδειγμα, που είναι επίκαιρος, μπορεί να ξεκίνησε από τις νυχτερίδες.
Συνολικά οι ζωονόσοι προκάλεσαν το 56% όλων των ξεσπασμάτων λοιμωδών ασθενειών κατά τα τελευταία 33 χρόνια. Όπως είπε η Κάθριν Σμιθ, ζούμε σε ένα κόσμο όπου οι ανθρώπινοι πληθυσμοί είναι όλο και πιο διασυνδεμένοι μεταξύ τους και με ζώα -άγρια και κατοικίδια- που είναι φορείς παθογόνων μικροοργανισμών. Αυτές οι διασυνδέσεις δημιουργούν ευκαιρίες για τους παθογόνους οργανισμούς να μεταπηδήσουν σε ένα άλλο ξενιστή, να διασχίσουν τα σύνορα και να εξελιχτούν σε νέα στελέχη, ισχυρότερα από αυτά που έχουμε δει στο παρελθόν.
Η χολέρα, η φυματίωση, η ιλαρά, ο εντεροϊός, η ηπατίτιδα και η γρίπη είναι μερικές από τις πιο κοινές λοιμώδεις νόσους που ταλαιπωρούν τον πλανήτη και όχι σπάνια σκοτώνουν τους ασθενείς. Η διαχρονικά αυξητική τάση των λοιμωδών νόσων διεθνώς είναι αισθητή, καθώς ενώ κατά την πενταετία 1980 – 1985 δεν ξεπέρασαν τις 1.000 οι σχετικές επιδημίες, μέσα στην πενταετία 2005 – 2010 έφθασαν σχεδόν τις 3.000. Μάλιστα, αυξήθηκε όχι μόνο ο συνολικός αριθμός των επιδημιών, αλλά και οι διαφορετικές λοιμώδεις νόσοι που ήταν η αιτία, από 140 το πολύ την περίοδο 1980 – 1985, σε περίπου 160 το 2005 – 2010.
Μεταξύ των νόσων που προέρχονται από ζώα, κατά την περίοδο 2000 – 2010 ο παθογόνος μικροοργανισμός που προκάλεσε τα περισσότερα κρούσματα, ήταν η σαλμονέλα, ακολουθούμενη σε συχνότητα από το κολοβακτηρίδιο e.coli, τη γρίπη Α, την ηπατίτιδα Α, τον άνθρακα, τον δάγκειο πυρετό, τη σιγκέλλωση, τη φυματίωση κ.α.
Μεταξύ των λοιμωδών ασθενειών που δεν είναι ζωονόσοι, στην κορυφή του παγκόσμιου καταλόγου σε συχνότητα επιδημιών μετά το 2000 βρίσκεται η γαστρεντερίτιδα και ακολουθούν κατά σειρά η χολέρα, η ιλαρά, ο εντεροϊός, η βακτηριακή μηνιγγίτιδα, η λεγιονέλλωση, ο τυφοειδής και ο εντερικός πυρετός, ο ροταϊός, η παρωτίτιδα (μαγουλάδες) και ο κοκκύτης.
Οι ερευνητές επεσήμαναν ότι, μολονότι ο κόσμος φαίνεται να έρχεται αντιμέτωπος με συνεχώς αυξημένα περιστατικά λοιμωδών νόσων, από την άλλη τα καλά νέα είναι πως συνεχώς βελτιώνονται οι άμυνες της δημόσιας υγείας, με καλύτερη πρόληψη, διάγνωση, έλεγχο και θεραπεία των ασθενειών, πράγμα που εξηγεί γιατί τελικά ένα μικρότερο τμήμα του παγκόσμιου πληθυσμού μολύνεται. Από την άλλη, όπως είπε η Κάθριν Σμιθ, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί σταδιακά ένα νέο τοπίο, καθώς σε ένα θερμότερο κόσμο οι παθογόνοι μικροοργανισμοί θα έχουν νέες ευκαιρίες εξάπλωσης.
