Αγγελική Κοτταρίδη: Ποιους ενοχλεί το ανάκτορο των Αιγών;

Η επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων, δρ Αγγελική Κοτταρίδη απαντά στην κριτική του έργου της αναστήλωσης του Ανακτόρου των Αιγών, το οποίο πρόσφατα αποδόθηκε στο κοινό, αλλά και σε μια σειρά επιστημονικών ζητημάτων που αφορούν την ίδια την αρχαιολογική έρευνα, που ασκεί με δελτίο Τύπου που εξέδωσε η Εθνική Επιτροπή του Ελληνικού Τμήματος του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), με τίτλο «Το ανάκτορο(;) του Φιλίππου Β'(;) στις Αιγές(;)» και ημερομηνία έκδοσης την 3η Μαρτίου 2024, και το οποίο εστάλη σήμερα σε δημοσιογράφους.

«Αναρωτιέται κανείς με ποια διαδικασία έγινε η έγκριση του εν λόγω ψηφίσματος, κατά πόσον τα μέλη του ICOMOS ενημερώθηκαν για το σύνολο της υφιστάμενης βιβλιογραφίας, ώστε να τοποθετηθούν (με ψηφοφορία;) επί επιστημονικών θεμάτων κατ’ εξοχήν αρχαιολογικών….», σημειώνει μεταξύ άλλων η κ. Κοτταρίδη, που χαρακτηρίζει το δελτίο Τύπου «λιβελλογράφημα» το οποίο «επιχειρεί να αποδομήσει το συστηματικό έργο για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς της Μακεδονίας», ενώ παράλληλα απαντά σε μια σειρά θεμάτων, όπως αναμεταδίδει το Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων, όπως:

• Τα εγκαίνια του Ανακτόρου. «Μεταξύ άλλων διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι το μνημείο εγκαινιάστηκε εσπευσμένα για λόγους πολιτικής σκοπιμότητας και επειδή “η υπεύθυνη του έργου έβγαινε στη σύνταξη” (!) Προφανώς οι συντάκτες αγνοούν ή ενσυνειδήτως αποσιωπούν ότι η απόδοση στο κοινό των συγχρηματοδοτούμενων από την ΕΕ έργων, μόλις αποπερατώνεται κάθε συγκεκριμένη φάση, συνιστά συμβατική υποχρέωση της χώρας», αναφέρει, μεταξύ άλλων, η υπεύθυνη του έργου.
• Ότι ο Φίλιππος Β’ δεν είναι ο νεκρός του τάφου ΙΙ. «Για τον επίμαχο τάφο ΙΙ θεωρούν δεδομένο ότι χρονολογείται μετά το 317 π.Χ., υιοθετώντας την χρονολόγηση που δίνουν όσοι ισχυρίζονται ότι σε αυτόν δεν ήταν θαμμένος ο Φίλιππος Β’ (πέθανε το 336 π.Χ.) αλλά ο Φίλιππος Γ’ Αρριδαίος (ανακομίστηκε στις Αιγές μετά το 316 π.Χ.). Αλλά πώς μπορεί να υποστηρίξει κανείς αυτό, αν δεν βρισκόμαστε στις Αιγές και ο τάφος δεν είναι βασιλικός;», σημειώνει η κ. Κοτταρίδη, προσθέτοντας μεταξύ άλλων ότι «ενδεικτικό της επιπολαιότητας με την οποία προσεγγίζουν το ζήτημα που αποτελεί υποτίθεται κορυφαίο σημείο της κριτικής τους προς το ΥΠΠΟ, είναι το γεγονός ότι αναφέρουν ως βασική δημοσίευση που αποδεικνύει ότι ο Φίλιππος Β’ δεν είναι ο νεκρός του τάφου ΙΙ ένα άρθρο βιβλιοκρισίας με μέγεθος μικρότερο από μία σελίδα (!!!)».
• Το ίδιο το μνημείο. «Ακόμη πιο χαώδεις είναι οι αναφορές στα ζητήματα χρονολόγησης, μορφολογίας, λειτουργιών και χρήσης του ίδιου του ανακτόρου, το οποίο κατά την άποψη τους δεν είχε δεύτερο όροφο, όπως ο πωρόλιθος δεν είναι είδος τραβερτίνη, μολονότι αρκεί μια απλή ματιά στο διαδίκτυο για να δει κάνεις ότι η εικόνα του πωρόλιθου της Ημαθίας και της Πέλλας βρίσκεται στις σελίδες του ΑΠΘ», επισημαίνει η κ. Κοτταρίδη. Επίσης τονίζει ότι φτάνει «μια βόλτα στο νέο μουσείο των Αιγών για να δει κανείς όχι μόνον το αναταγμένο τμήμα του δεύτερου ορόφου του προπύλου και των στοών, αλλά και τα δεκάδες μέλη που προέρχονται από αυτές και δεν ανατάχθηκαν, τα οποία εκτίθενται στο μεγάλο αίθριο ή στις επισκέψιμες από ειδικούς αποθήκες», ενώ σε άλλο σημείο της απάντησής της προσθέτει ότι η «πολυεπίπεδη εργασία» και «έρευνα» που έγινε «σε βάθος για το μνημείο» είχε ως «αποτέλεσμα να αποκτηθούν πολλές νέες γνώσεις για το ίδιο, αλλά και την αρχαία αρχιτεκτονική γενικότερα που ήδη αξιοποιήθηκαν από το έργο, εν μέρει παρουσιάστηκαν σε συνέδρια και επιστημονικά άρθρα, ενώ επίκειται η αναλυτική επιστημονική δημοσίευσή τους από την ομάδα που συστάθηκε για τον σκοπό αυτόν το 2023».

Σημειώνεται ότι το δελτίο Τύπου της Εθνικής Επιτροπής του Ελληνικού Τμήματος του ICOMOS, που μεταξύ άλλων κάνει λόγο για «πολιτική “αξιοποίηση” του έργου» και «τεχνικές αστοχίες στην επέμβαση», υποστηρίζει ότι η χρονολόγηση του μνημείου «στο διάστημα 350-336 π.Χ. και συσχετισμός του με τον Φίλιππο Β’, δεν ευσταθούν», πως στο εν λόγω κτήριο, το οποίο «αποβλέποντας στον εντυπωσιασμό φτάνει να αντιπαραβάλλεται με τον Παρθενώνα», «δεν υπάρχουν στοιχεία υψηλής τέχνης, που είναι απαράμιλλη στον Παρθενώνα», ενώ οι «λειτουργίες της Αθηναϊκής Δημοκρατίας» που του αποδίδονται «χαρακτηρίζουν τις δημοκρατικές πόλεις-κράτη και όχι τη Μακεδονία που ήταν βασίλειο, όπου ο βασιλιάς είχε απόλυτη εξουσία και οι υπήκοοι δεν μετείχαν στα κοινά». Παράλληλα, αναφέρει ότι το ανάκτορο δεν θα μπορούσε «να αποτελεί τη διοικητική έδρα του Φιλίππου Β’, εφόσον η πρωτεύουσα του βασιλείου ήταν η Πέλλα, κάτι το οποίο το Υπουργείο Πολιτισμού φτάνει να αποσιωπά, διότι δεν εξυπηρετεί το αφήγημα της Βεργίνας-“Αιγών”», ενώ ισχυρίζεται ότι η ερμηνεία του «ως ανακτόρου δεν υποστηρίζεται από τα ερείπιά του» και πως «ο υποτιθέμενος δεύτερος όροφος, στον οποίο θα βρίσκονταν οι χώροι διοίκησης, δεν τεκμηριώνεται από τα ευρήματα», ενώ «ο Τάφος ΙΙ χρονολογείται οπωσδήποτε μετά το 317 π.Χ. και άρα δεν είναι ο τάφος του Φιλίππου Β’».

«Ποιους ενοχλεί το ανάκτορο των Αιγών;»

Μετά την επιστολή της, τώρα και με ανάρτηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τίτλο «Ποιους ενοχλεί το ανάκτορο των Αιγών;» η μέχρι προσφάτως Προϊσταμένης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας Αγγελικής Κοτταρίδη, επιχειρεί να υπερασπιστεί το έργο της αναστήλωσης του εντυπωσιακού μνημείου.

Αναλυτικά ολόκληρη η ανάρτηση της Αγγελικής Κοτταρίδη:

Ποιους ενοχλεί το ανάκτορο των Αιγών;

Σιγουρα όχι τους περ. 7.800 επισκεπτες που βρέθηκαν την περασμενη Κυριακή στις Αιγές και σιγουρα ούτε τις χιλιάδες που ανυπόκριτα χάρηκαν, βλέποντας την Μακεδονια να αποκτά ξανα το τοπόσημο της….

Μαλλον ενοχλεί αυτούς που αντί να ταϊσουν την δικιά τους εύχονται να πεθάνει η κατσίκα του γείτονα…. πιθανότατα και αυτούς που έκαναν εργολαβια την αποδόμηση… Ευκολότερα αποδομείς “ενοχλητικές” φιγούρες (βλέπε Αλέξανδρο και Φίλιππο), όταν ζουν μόνον από “ορφανά” (η και όχι ορφανά) αφηγήματα, δυσκολότερα αποδομείς μνημεια με πραγματική υπόσταση στον χώρο… ( ο καθένας μπορεί να προσθεσει εδώ και άλλους και μάλλον δεν θα έχει άδικο…)

Μια απορια ομολογουμένως την είχα, όταν διάβασα το δελτίο τύπου του ελληνικού τμήματος του ICOMOS….. Καθισαν άραγε τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του (να αναρωτηθω το ίδιο για το σύνολο των μελών δεν θα μου περνούσε από το μυαλό) και διαβασαν την εκτενέστατη βιβλιογραφια για την πατροτητα του τάφου του Φιλίππου, πριν αποφανθούν τελεσιδίκως; Μελέτησαν τις δημοσιεύσεις (ββλία και άρθρα) για τις Αιγές, την Μίεζα, και το ανάκτορο, ζητησαν να ενημερωθούν για τις μελέτες (εκατοντάδες σελίδες) συντήρησης λίθων, κονιαμάτων, ψηφιδωτών, αναστήλωσης, αντιστήριξης πρανούς κλπ. κλπ.; Δεν θα επρεπε να το κάνουν, αν μη τι άλλο για να διασωσουν το κύρος τους; Βεβαιως και μόνον το ερωτηματικό στο Αιγές του τίτλου τους “Το ανάκτορο (; ) του Φιλίππου Β’ (; ) στις Αιγές (; )” εφτανε για να καταλαβω την πηγη των διακινούμενων ιδεοληψιών, εφόσον η πατρότητα τους είναι γνωστή και μοναδική…

Κάποιος φίλος μου έστειλε και ένα κείμενο του κ. Α. Νακάση καταχωνιασμένο σε κάποια γωνιά του διαδικτύου, σχεδόν αυτολεξί συμπεριλαμβανόμενο στο επιμαχο δελτίο τύπου και το πράγμα ξεκαθάρισε….

Επειδή όμως εκτός από τα λόγια υπάρχουν και τα έργα, ας ρίξουμε μια ματιά στα πεπραγμένα των κυρίων Α. Νακάση και Π. Φάκλαρη στις Αιγές που κατά την γνώμη τους δεν είναι οι Αιγές, αφού αυτές βόσκουν κάπου κοντά στην Νάουσα (ότι εκεί είναι η Μίεζα και μάλιστα ταυτισμένη με επιγραφική μαρτυρία, δεν φαίνεται να τους ενοχλεί στο αφήγημά τους)….

Στις φωτογραφίες το ανατολικό σκέλος του τείχους των Αιγών… Στην ασπρόμαυρη, μια από τις ελάχιστες της ανασκαφής που έχουν δει εδώ και είκοσι χρόνια το φως της δημοσιότητας, στα αριστερά στον κόκκινο κύκλο, παρά την κακή ποιότητα διακρίνονται εμφανώς οι δοντιές του εκσκαφέα (και για τους μη αρχαιολόγους, όχι, δεν συνηθίζουμε να αποκαλυπτουμε τα μνημεία με αυτόν τον τρόπο, εκτός και θέλουμε να μην υπάρχουν στοιχεία για την χρονολόγηση και την ερμηνεία τους)….

Στην αερφωτογραφία η κατάσταση το 2008…. Τα μέτωπα κρυμμενα πίσω απο καρφωμένες λαμαρίνες…

Στην τελευταία η κατάσταση πριν πέντε χρόνια…. Το μνημείο “βολικά” (μην είναι και πολύ μεγαλοπρεπές και άντε να εξηγείς τι θέλει αυτό στο πουθενά) μισοχαμένο…. Σύμφωνα με τον αρχαιολογικό νόμο η ευθύνη για αυτό και την συντήρηση του είναι των ανασκαφέων και μελετητών…..