Μια συμφωνία win-win για την μετατροπή της Τουρκίας σε ενδιάμεσο κόμβο προμήθειας ρωσικού φυσικού αερίου προς τρίτες χώρες, κυρίως ευρωπαϊκές, αποτέλεσε το κυρίως ζητούμενο στη χθεσινή συνάντηση μεταξύ του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν και του Τούρκου ομολόγου του, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Πρόκειται, άλλωστε, για ένα από τα ανερχόμενα διεθνή «δίδυμα», καθώς οι δύο ηγέτες έχουν συναντηθεί τουλάχιστον τρεις φορές το τελευταίο τρίμηνο, συνομιλούν τακτικά τηλεφωνικά και ανταλλάσσουν ευχές, όπως πρόσφατα, στην περίπτωση των γενεθλίων του ισχυρού άνδρα του Κρεμλίνου.
Το κοινωνικό μέρος της υπόθεσης, το οποίο αποτυπώνει και τη διαπροσωπική σχέση Ερντογάν-Πούτιν, θα ήταν απολύτως θεμιτό και εν πολλοίς αδιάφορο για τη Δύση, αν η Τουρκία δεν αποτελούσε επί δεκαετίες κράτος -μέλος του ΝΑΤΟ και βασικό βραχίονα της Νοτιοανατολικής πτέρυγάς του. Αυτό εξηγεί την εντεινόμενη δυσαρέσκεια από πλευράς της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών απέναντι στον εναγκαλισμό Μόσχας – Άγκυρας, με τις δυτικές δυνάμεις να εντείνουν το τελευταίο διάστημα τα μηνύματά τους προς την Τουρκία για… απογαλακτισμό από τη Ρωσία.
Παρά το δυτικό προβληματισμό, η Άγκυρα εξακολουθεί να υποδύεται τον ουδέτερο παρατηρητή στον πόλεμο της Ουκρανίας, ακόμη και αν οι οχλήσεις των ευρωπαίων εταίρων και συμμάχων είναι όλο και πιο πυκνές, καλώντας την Τουρκία να εναρμονιστεί με τη στάση της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας εναντίον της Ρωσίας.
Στον αντίποδα, ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν επιζητά εναγώνια μια σανίδα σωτηρίας της διεθνούς νομιμοποίησης του στρατιωτικού και ενεργειακού πολέμου που έχει εκκινήσει στην Ουκρανία, με την Άγκυρα να φαντάζει ως χρυσή εφεδρεία για την υλοποίηση των σχεδίων του. Και αυτό, γιατί ο κ. Πούτιν θα έχει, σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, άμεση πρόσβαση σε μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, παρεμβαίνοντας υπογείως και στο βαθμό που μπορεί στην τρέχουσα βορειοατλαντική ατζέντα, εξασφαλίζοντας την ίδια ώρα αυτόματη πρόσβαση προς την Ευρώπη, με την οποία η Τουρκία συνορεύει στον Νότο. Υπό αυτήν την οπτική, η ανάδειξη της Τουρκίας σε ενδιάμεσο κόμβο μεταξύ Ρωσίας και Ευρώπης θα διευκολύνει την Μόσχα να ξεφύγει από το σκόπελο των κυρώσεων, τα αποτελέσματα από την εφαρμογή των οποίων έχουν αρχίσει να γίνονται εξαιρετικά αισθητά στη Ρωσία.
Ως εκ τούτου, κατά τη διάρκεια της χθεσινής συνάντησής τους στην Αστάνα ο Ρώσος Πρόεδρος φέρεται να πρότεινε στον κ. Ερντογάν τη δημιουργία μιας αγοράς ανταλλαγής φυσικού αερίου στην Τουρκία για τον καθορισμό των τιμών, σύμφωνα με το πρακτορείο ειδήσεων Interfax.
«Θα μπορούσαμε να σκεφτούμε την κατασκευή ενός άλλου αγωγού φυσικού αερίου και τη δημιουργία ενός κόμβου φυσικού αερίου στην Τουρκία για πώληση σε τρίτες χώρες, ειδικά στην Ευρώπη», δήλωσε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, σε μια προσπάθεια να υπερκεράσει το εμπόδιο των κυρώσεων.
Εκτός από το οικονομικό αντίκρισμα για τη Ρωσία, η δημιουργία του ρωσικού κόμβου θα συνοδευθεί, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αναλυτών, με τονωτικές ενώσεις ρευστότητας στην τουρκική οικονομία, η οποία μεταβάλλεται ραγδαία σε βασικό εμπορικό εταίρο της Μόσχας, αλλά και σε πολύτιμο πολιτικά σύμμαχο. Η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, αλλά και οι μεγάλες, προεκλογικές δαπάνες του Τούρκου Προέδρου αμβλύνουν τις όποιες, πιθανές ενστάσεις του, πολύ περισσότερο, όταν η συμφωνία θα ανοίξει την πόρτα προς την Τουρκία για σειρά ρωσικών επιχειρήσεων, οι οποίες θα δραστηριοποιηθούν στη γειτονική χώρα, σε ένα τριγωνικό σχήμα συναλλαγών, μόνο και μόνο για να γλιτώσουν από τον πελέκι των περιορισμών.
Στοκ φυσικού αερίου
Πέρα από τις κυρώσεις, η πρόταση Πούτιν έρχεται να ενισχύσει τις πληροφορίες περί ενεργειακού τέλματος, καθώς η ποσότητα φυσικού αερίου που προορίζεται για τον κόμβο της Τουρκίας συνιστά στην πραγματικότητα μεγάλο μέρος από τα αδιάθετα πλέον αποθέματα της Ρωσίας, τα οποία προοριζόταν αρχικά για την Ευρώπη το φετινό χειμώνα, αλλά «πάγωσαν» εξαιτίας της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, με το Κρεμλίνο να αναζητά τώρα εντατικά νέους αγοραστές, μετά τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις από την εισβολή του στη Ρωσία.
Η διοχέτευση του πλεονάζοντος ρωσικού αερίου θα γίνει «προς το παρόν» μέσω Τουρκίας, δηλαδή μέσω του αγωγού Turk Stream (που εκτείνεται από την Μαύρη Θάλασσα μέχρι την Νοτιοανατολική Ευρώπη), όπως διευκρίνισε χθες ο Βλαντιμίρ Πούτιν, χαρακτηρίζοντάς τον ως την «ασφαλέστερη οδό εφοδιασμού», η οποία δεν μπορεί να αντικαταστήσει, ωστόσο, τους αγωγούς Nord Stream μέσω της Βαλτικής Θάλασσας, όπως ανέφεραν τα ρωσικά μέσα ενημέρωσης. Η χαμηλή ζήτηση σε ρωσικά ορυκτά καύσιμα, ωστόσο, αναγκάζει το Ρώσο Πρόεδρο να «νερώσει» κάπως το κρασί του αναφορικά με τις αγορές της Ασίας, καθώς παρά τις τεράστιες εκπτώσεις στις παραγγελίες, όπως συνέβη με την Κίνα, δεν εισέρρευσαν ανάλογα έσοδα στα κρατικά ταμεία, διοχετεύοντας ως έσχατη λύση τα ενεργειακά διαθέσιμα προς την Τουρκία.
Σταθερά στο πλευρό Πούτιν
Εκτός από την υπό διαμόρφωση συμφωνία Πούτιν – Ερντογάν για τα ενεργειακά, παράταση με αφορμή την κοινή τους εμφάνιση δόθηκε χθες και στην ενεργή Συμφωνία της Κωνσταντινούπολης μεταξύ Ρωσίας – Ουκρανίας για τα σιτηρά, ώστε τα έκτακτα μέτρα που είχαν ληφθεί, να παραταθούν πέρα από την προθεσμία της 19ης Νοεμβρίου, όπως τόνισε το CNNTurk. Το επικαιροποιημένο χρονοδιάγραμμα, μαζί με τις τεχνικές λεπτομέρειες του όλου σχεδίου θα αναλάβει ο ΟΗΕ, οπότε «οι αναπτυσσόμενες χώρες θα είναι σίγουρα πιο ευτυχισμένες» παρατήρησε ο Τούρκος Πρόεδρος, χωρίς αυτό να αφορά πρωτίστως τη χώρα του.
Απεναντίας, η συχνότητα και το περιεχόμενο των συνομιλιών των δύο ηγετών καθιστούν πλέον ξεκάθαρη την επιλογή του Τούρκου Προέδρου να γείρει την πλάστιγγα προς τη Ρωσία, παρά τους τακτικισμούς περί προμήθειας αμερικανικών αμυντικών συστημάτων, ενισχύοντας εμμέσως πλην σαφώς τη διαπραγματευτική εικόνα της Αθήνας απέναντι στις Βρυξέλλες και την Ουάσιγκτον. Κοινώς, η υπερέκθεση του Τούρκου Προέδρου, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο πλευρό του Βλαντιμίρ Πούτιν δεν μπορεί να χαρακτηριστεί στο εξής τυχαία ή ευκαιριακή, ιδίως όταν οι δύο άνδρες ενσωμάτωσαν στη διευρυμένη περίμετρο της ατζέντας τους, μεταξύ άλλων, τις εργασίες για τον πυρηνικό σταθμό στο Ακουγιού, στα νοτιοδυτικά του λιμανιού του Τασουτζού, τις προμήθειες υδρογονανθράκων από τη Ρωσία προς την Τουρκία και την κοινή ανησυχία τους για πυρηνικό σταθμό της Ζαπορίζια καθώς, σε περίπτωση διαφυγής πυρηνικού υλικού, η Άγκυρα θα πληγεί σοβαρά.
Τις αυταπάτες περί δυτικοποίησης της Τουρκίας γκρέμισε, άλλωστε, ο ίδιος ο Τούρκος Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, καθώς «η παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφάλειας θα πρέπει να βασίζεται σε μια πιο δίκαιη ρύθμιση», δήλωσε στη σύνοδο κορυφής της Διάσκεψης για την αλληλεπίδραση και τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης στην Ασία (CICA), αμφισβητώντας πλαγίως την τρέχουσα -δυτικών προδιαγραφών- αρχιτεκτονική ασφάλειας. Σύμφωνα με τον Τούρκο Πρόεδρο, «η ανθρωπότητα διανύει μια περίοδο όπου η ισορροπία δυνάμεων έχει μετατοπιστεί και οι αλυσίδες εφοδιασμού έχουν διακοπεί». «Αντιμετωπίζουμε σοβαρές προκλήσεις σε πολλούς τομείς, από την οικονομία μέχρι την επισιτιστική ασφάλεια, από την ενέργεια έως τις διεθνείς σχέσεις. Πιστεύουμε ότι η παγκόσμια αρχιτεκτονική ασφάλειας πρέπει να διαμορφωθεί στη βάση μιας πιο δίκαιης κατανόησης», κατέληξε ο κ. Ερντογάν.
.
