Φρίκη και πανικός. 33 χρόνια από την μεγαλύτερη τραγωδία στα ελληνικά γήπεδα

Φρίκη και πανικός. Οι δύο λέξεις που είναι πιο κοντά στα όσα ακολούθησαν την μεγαλύτερη τραγωδία των ελληνικών γηπέδων που στοίχισε τη ζωή σε 21 ανθρώπους, μετά το τέλος του Ολυμπιακός-ΑΕΚ στις 8 Φεβρουαρίου του 1981. Το gazzetta.gr, με την πολύτιμη βοήθεια της Σταυρούλας Κολοκτρώνη από το Αρχείο Τύπου Εφημερίδων και Περιοδικών έψαξε τις εφημερίδες της εποχής και μεταφέρει το κλίμα της επόμενης μέρας της τραγωδίας της Θύρας 7, όπως αποτυπώθηκε στα πρωτοσέλιδα και στα ρεπορτάζ. Σοκ, θλίψη και το μεγάλο ερώτημα: Ήταν ανοιχτές ή κλειστές οι πόρτες; Στα αποσπάσματα που ακολουθούν διατηρήσαμε την ορθογραφία της εποχής…

Αφιερωμένο στην τραγωδία ήταν ολόκληρο το πρωτοσέλιδο της Αθλητικής Ηχούς την 9η του Φεβρουαρίου. «Ενώ ορμούσαν να γιορτάσουν τον θρίαμβο, συνεθλίβησαν στη θύρα 7 πέφτοντας ο ένας πάνω στον άλλο. 21 Νεκροί, 53 σοβαρά τραυματίες», αναφέρει και σε περίοπτη θέση, πάνω από τη φωτογραφία με τα πιτσιρίκια, υπάρχει η μαρτυρία: «Αυτόπτης μάρτυρας ο Νικ. Κουτούκας, Βλαχάβα 60- κατέθεσε στην Αστυνομία ότι δεν είχαν αφαιρέσει το 2ο τουρνικέ από την έξοδο – Ευτυχώς με υπεράνθρωπες προσπάθειες το ξύλωσαν αστυνομικοί, διαφορετικά οι νεκροί θα ήταν πιο πολύ από 200».

Αντίστοιχα και η τελευταία σελίδα ήταν γεμάτη ρεπορτάζ, μαρτυρίες και δηλώσεις από το Καραϊσκάκη. Παρότι δεν υπήρχε… internet, τα μαντάτα μαθεύτηκαν άμεσα. «Η είδηση του δυστυχήματος διαδόθηκε αστραπιαία στην Αθήνα και τον Πειραιά και προκάλεσε αναταραχή και συγκίνηση. Χιλιάδες άνθρωποι, συγγενείς και φίλοι των οποίων είχαν πάει στο γήπεδο, κινήθηκαν να μάθουν τι συμβαίνει, αλλά και να πληροφορηθούν ονόματα νεκρών και τραυματίων. Τα τηλέφωνα των νοσοκομείων και των εφημερίδων έσπασαν. Οι διαδοχικές ανακοινώσεις από την τηλεόραση και το ραδιόφωνο για αυξανόμενο συνεχώς αριθμό των νεκρών και για μετάβαση περισσότερων γιατρών στα νοσοκομεία μεγάλωσαν την αγωνία.

Χιλιάδες άνθρωποι κινήθηκαν προς το Τζάνειο και το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο του Πειραιώς όπου μεταφέρθηκαν σε πρώτη δόση πτώματα και τραυματίες. Δημιουργήθηκε αδιαχώρητο εκεί. Ήταν αδύνατη η πληροφορηση. Ορισμένοι άλλωστε από τους νεκρούς δεν είχαν καν στοιχεία ταυτότητος μαζί τους. Ανυπόφορες στιγμές αγωνίας πέρασαν χιλιάδες άνθρωποι μέχρι να επικοινωνήσουν με κάποιο δικό τους, που ήταν στο γήπεδο και να διαπιστώσουν ότι είναι καλά. Το ότι πολλοί έτρεξαν στα νοσοκομεία πριν οι δικοί τους γυρίσουν πίσω ή τους ειδοποιήσουν ότι είναι καλά, αύξησε την αναταραχή. Γιατί χάθηκαν τα σημεία επαφής. Όμως για αρκετούς, η αγωνία έγινε θρήνος όταν διαπίστωσαν ότι τα αγαπημένα τους πρόσωπα ήταν ανάμεσα στους νεκρούς ή χαροπάλευαν σε κάποιο χειρουργικό τραπέζι». Η συμπαράσταση ήταν μεγάλη, καθώς, όπως διαβάζουμε, έφτασαν στα νοσοκομεία εκατοντάδες αιμοδότες και γιατροί.

Χαρακτηριστικό του πανικού που επικρατούσε είναι το γεγονός που περιγράφεται παρακάτω:

«Καταφέραμε να πάρουμε μια λίστα με τα ονόματα των τραυματιών. Μια νεαρή κοπέλα μας πλησιάζει: -Υπάρχει όνομα Στρούμπας; -Ναι, της απαντάμε, χωρίς να υπολογίσουμε την αντίδρασή της. -Πέθανε; Τι έπαθε; Θα στα σκίσω αν μου κρύψεις την αλήθεια! -Είναι ελαφρά τραυματίας, δεν ξέρουμε τι ακριβώς έχει. Ρωτήστε κάποιο γιατρό. Παρόμοιες σκηνές ξετυλίγονται σε κάθε γωνία». Εντύπωση, πάντως, είχε προκαλέσει το πρωτοσέλιδο στην άλλη αθλητική εφημερίδα της εποχής, το ΦΩΣ, η οποία ήταν και περισσότερο «ολυμπιακή». Η επιλογή να τονιστεί περισσότερο η νίκη με 6-0 επί της ΑΕΚ, από την τραγωδία, είχε σχολιαστεί ποικιλοτρόπως στη συνέχεια. Φυσικά, τα ρεπορτάζ των επόμενων ημερών της εφημερίδας ήταν εξονυχιστικά. Δηλώσεις του συνδιευθυντή του σταδίου, των μαρτύρων, του πορτιέρη του «Γ. Καραϊσκάκης» κοκ…

Στην Αυριανή διαβάζουμε: «Εγκληματικές παραλείψεις για την προστασία των φιλάθλων που βαρύνουν τον Υφυπουργό Αθλητισμού Αχιλλέα Καραμανλή». Πτώματα, πτώματα, πτώματα. Φρίκη. Θεέ μου, γιατί; γράφει η λεζάντα στην κεντρική φωτογραφία με τους νεκρούς. Χαρακτηριστικά αναφέρεται: «Οι περισσότεροι αυτόπτες μάρτυρες μιλάνε ότι ήταν κλειστές οι πόρτες της θύρας 7. Το ίδιο σε επανειλημμένες έκτακτες ανακοινώσεις, μετέδωσε η τηλεόραση της ΥΕΝΕΔ και το Ραδιόφωνο. Στα νυκτερινά δελτία όμως, διαπιστώθηκε μια μεθοδευμένη προσπάθεια που απέβλεπε στη μετατόπιση της αιτίας: Άρχισαν να μιλούν πλέον όχι για κλειστές πόρτες, αλλά ότι έφταιγε το παραπάτημα κάποιου φιλάθλου.

Αλλά αν δεχθούμε, ότι έφταιγε το παραπάτημα, που ήταν οι αστυνομικοί, οι επιφορτισμένοι με την τήρηση της τάξης στη θύρα 7 και την καταπακτή της που θα μπορούσαν να συγκρατήσουν την έξοδο των φιλάθλων; Αλλά πέραν αυτού, ποια ήταν τα μέτρα προστασίας των φιλάθλων, όταν μάλιστα και στο παρελθόν κινδύνεψε κόσμος στη θύρα 7; Και γιατί δεν άνοιξε όπως συνηθίζεται στους αγώνες ντέρμπι και η θύρα 8 για να περάσει ο κόσμος στο διάδρομο γύρω από τα κιγκλιδώματα; Δεν έγινε αυτό και 12.000 περίπου φίλαθλοι στιβάχτηκαν στην εξέδρα ορθίων, με αποτέλεσμα να προσπαθήσουν να βγουν από τη μοναδική έξοδο στην 7. Η χθεσινή τραγωδία ήταν πρωτοφανής. Αθώοι φίλαθλοι έχασαν τη ζωή τους. Κάποιος είναι υπεύθυνος. Κι αυτός είναι η Κυβέρνηση και ο αρμόδιος υπουργός Αθλητισμού κ. Αχιλλέας Καραμανλής.». Στις εφημερίδες τις εποχής έκαναν το γύρο και οι δηλώσεις του πρωθυπουργού Ράλλη: «Κανείς δεν ευθύνεται για την τραγωδία… ». Σε ένδειξη πένθους: «Ο πρωθυπουργός κ Ράλλης που έσπευσε στο Τζάννειο Νοσοκομείο έδωσε εντολή να σταματήση η μετάδοσι εύθυμων εκπομπών και να μεταδοθή σοβαρή μουσική στα ραδιοτηλεοπτικά δίκτυα».

Σε άλλο σημείο αναφέρεται: «Μια τραγωδία, που σύμφωνα με τις καταγγελίες δεκάδων αυτόπτων μαρτύρων, μόνο στη χώρα μας μπορούσε να γίνει. Χιλιάδες φίλαθλοι μετά την λήξη του αγώνα στην εξέδρα των απλών εισιτηρίων προσπάθησαν να βγουν από μία πόρτα, που η ανευθυνότητα των αρμόδιων, είχε αφήσει μισόκλειστη. Δύο, τρεις παραπάτησαν. Στο πέσιμό τους παρέσυραν κι άλλους. Ο κόσμος που βρισκόταν πίσω δεν μπόρεσε να σταματήσει, καθώς δεν υπήρχαν στην αρχή της καταπακτής ούτε αστυνομικά όργανα για να κρατήσουν τον κόσμο. Έπεσαν με τη σειρά τους επάνω στους πρώτους για να σχηματισθεί στα σκαλοπάτια της στοάς, που κάτω από τις εξέδρες οδηγεί στην έξοδο, μιαν ανθρώπινη πυραμίδα.

Οι φωνές βοηθείας χάθηκαν στους πανηγυρισμούς. Σε αυτό το σημείο βρίσκονταν οι πιο θερμόαιμοι φανατισμένοι φίλαθλοι του Ολυμπιακού. Οι φωτοβολίδες, οι φωνές νίκης, τα τύμπανα δημιούργησαν μιαν ατμόσφαιρα που εμπόδισε αυτούς που βρίσκονταν πίσω να καταλάβουν τι ακριβώς είχε συμβεί στην έξοδο. Όλοι ήθελαν να βγουν για να προλάβουν τους ποδοσφαιριστές από τη θύρα 1. Κανείς δεν υπήρξε -όπως θα πρεπε- να τους συγκρατήσει. Έσπρωχναν, πίεζαν τους φιλάθλους μπροστά, που χωρίς να μπορούν να στηριχθούν πουθενά έπεφταν πάνω στους άλλους που πέθαναν από ασφυξία ή συντριπτικά κατάγματα, προσπαθώντας να ανοίξουν τη συρόμενη πόρτα μάταια, συνθλιμμένοι στα σίδερα και τα τουρνικέ…»

Aνατριχιαστική και η περιγραφή των στιγμών της αναγνώρισης των θυμάτων: «Οι τραγικότερες σκηνές, όμως διαδραματίζονταν στο υπόγειο του νοσοκομείου, όπου σε μια αίθουσα που είχε μεταβληθεί σε νεκροθάλαμο βρισκόντουσαν οι νεκροί. Ο κόσμος που ήταν συγκεντρωμένος εκεί στριμώχνονταν και προσπαθούσε με μια περίεργη βιασύνη να μπει στην αίθουσα για να αναζητήσει ανάμεσα στα νεκρά κορμιά κάποιο αγαπημένο πρόσωπο. Κάθε τόσο οι αστυνομικοί που φρουρούσαν στην πόρτα φώναζαν: «Κάντε τόπο, αφήστε να περάσουν». Το πλήθος άνοιγε και περνούσε έξω κάποιος που μόλις είχε εκτελέσει το θλιβερό του καθήκον. Όσοι μπήκαν στο νεκροθάλαμο, είτε αναγνώρισαν ανάμεσα στους νεκρούς κάποιο δικό τους είτε όχι, έβγαιναν με πρόσωπα τραβηγμένα από το θέαμα που είχαν αντικρούσει. Μια ξανθιά, μαυροφορεμένη νεαρή γυναίκα πετάχτηκε ξαφνικά ανάμεσα από το πλήθος ουρλιάζοντας: «Τον είδα! Τον είδα Θεέ μου! Εκεί τον έχουν, μπροστά-μπροστά!» Έτρεχε αλαφιασμένη πάνω-κάτω στο διάδρομο τρέμοντας ολόκληρη και έπεφτε στην αγκαλιά οποιουδήποτε προσπαθούσε να την συγκρατήσει, χώνοντας το κεφάλι της σε άγνωστα μπράτσα που απλωνόταν προστατευτικά».

«Από τους τραυματισμένους μόνο τέσσερις μπόρεσαν να μιλήσουν (οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους είναι σε κώμα). Φαινόταν καθαρά στα πρόσωπά τους το σοκ από το γεγονός, αλλά και κάποια ικανοποίηση που διασώθηκαν. Όλοι υποστηρίζουν ότι η πόρτα ήταν κλειστή ή λίγο ανοιχτή», διαβάζουμε στο ρεπορτάζ. Ανάλογα ήταν τα συμπεράσματα από όλες τις μαρτυρίες. Προσθέτουμε μία ενδεικτικά, από την Αυριανή: «ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ ΚΑΛΑΜΑΡΑΣ, 25 ετών, υφαντουργός: «Έχω πάει σε όλα τα γήπεδα της Ελλάδας. Το Καραϊσκάκη είανι το μόνο γήπεδο από όπου βγαίνει εύκολα ο κόσμος. Σήμερα όμως τα πράγματα ήρθαν διαφορετικά. 7-8 λεπτά μετά την λήξη του αγώνα και ενώ προσπαθούσαμε να βγούμε ακούσαμε φωνές που έλεγαν ότι η πόρτα δεν ήταν ανοικτή. Ο κόσμος όμως δεν άκουγε ή δεν έδινε σημασία. Έσπρωχναν όλο και πιο πολύ. Είδα δύο-τρία άτομα να πέφτουν μπροστά μου και τους άλλους, σπρωγμένους από τους πιο πάνω να τους τσαλαπατούν. Το στρίμωγμα ήταν φοβερό. Δεν μπορούσα να πάρω αέρα και λιποθύμησα.»

H Βραδυνή αναφέρει: «Οδύνη και πένθος σε όλη τη χώρα», έχει φωτογραφίες από τους νεκρούς και αναφέρει επίσης στην πρώτη της σελίδα: «Συντριβή και οδύνη κατέχει από χθες του Πανελλήνιο για την πολύνεκρη τραγωδία του Φαλήρου. Καθολικό το πένθος. Δεκαεννέα νεκροί – όλοι νέοι και δεκάδες τραυματίες, σ” ένα από τα πιο απροσδόκητα, τα πιο εφιαλτικά δυστυχήματα που έχουν ποτέ σημειωθή στη χώρα μας – ίσως και στον κόσμο. Η κυβέρνησι, ο πολιτικός κόσμος, οι αθλητικές αρχές, ο κάθε άνθρωπος σε αυτόν τον τόπο εκφράζουν τη βαθειά θλίψι τους για το γεγονός και συμπαραστέκονται στις οικογένειες των τραγικών θυμάτων. Η προσφιλέστερη ψυχαγωγία εκατομμυρίων Ελλήνων – το ποδόσφαιρο – έμελλε χθες να δοκιμασθή σκληρά λίγο μετά τη λήξι του αγώνος μεταξύ δύο μεγάλων ομάδων. Ο φίλαθλος κόσμος της χώρας πενθηφορεί. Και μαζί του όλοι οι Έλληνες».

Παράλληλα, δίνει το κλίμα από το νοσοκομείο: «Η φρίκη της θύρας «7″ συνεχίστηκε στο Τζάννειο Νοσοκομείο, καθώς τα ασθενοφόρα, με τις σειρήνες τους να ουρλιάζουν, μετέφεραν συνεχώς νεκρούς και τραυματίες. Από το Τζάννειο, με τα έκτακτα δελτία ειδήσεων από το Ραδιόφωνο και την Τηλεόραση, μετεδόθη το θλιβερό νέο σ” ολόκληρη τη χώρα κι έκανε τις καρδιές όλων των Ελλήνων να σφιχτούν. Και κορυφώθηκε με την αγωνία αμέτρητων γονέων και συγγενών που αγνοούσαν την τύχη των δικών τους και τον σπαραγμό εκείνων που ανακάλυπταν τους προσφιλείς τους ανάμεσα στους νεκρούς». Η εφημεριδα φιλοξενούσε και δήλωσε από τον προϊστάμενο της Εισαγγελίας Πειραιώς, κύριο Δωρή, ο οποίος την ώρα της αυτοψίας είχε πει: «Η πόρτα ήταν ανοιχτή. Αυτό προκύπτει από όλες τις ενδείξεις…»

Περισσότερο δεικτική η Μεσημβρινή, η οποία κυκλοφόρησε με τίτλο «Απαράδεκτη Ανθρωποθυσία» και μεγάλη φωτογραφία τριών παιδιών που γλίτωσαν, αλλά στα βλέμματά τους καθρεφτίζεται η φρίκη. Και η εφημερίδα τονίζει: «Στο κρίσιμο ερώτημα αν η θύρα 7 ήταν ανοιχτή ή κλειστή, οι απαντήσεις είναι αντιφατικές ή και συγκρουόμενες. Κατά την Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων, στην οποία ανήκει το γήπεδο, η πόρτα αυτή ήταν ήδη ανοιχτή πριν από τη λήξη του αγώνα. Αντίθετα, σύμφωνα με ορισμένους αυτόπτες μάρτυρες, η πόρτα δεν ήταν ανοιχτή». Επίσης στην πρώτη της σελίδα γράφει: «Ανθρωποθυσία τέτοιας εκτάσεως και τέτοιας μορφής είναι πρωτοφανής όχι μόνο στα ελληνικά γήπεδα, αλλά και παγκόσμια. Παρόμοιο γεγονός, να σκοτωθούν και να τραυματισθούν τόσα άτομα, χωρίς ουσιαστική αιτία, δεν έχει αναφερθεί στα παγκόσμια χρονικά».

Στις «θέσεις» της εφημερίδας, υπάρχει όμως και μία άποψη που επιρρίπτει ευθύνες και στον κόσμο, την αμέσως επόμενη της τραγωδίας: «Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς όταν ο αποχαλινωμένος ενθουσιασμός των θερμοκέφαλων που έχουν μάθει να αλαλάζουν, να κορυβαντιούν, να αναστατώνουν ατιμώρητοι τις πλατείες και τους δρόμους, δεν έχουν κάποια στιγμή τις στοιχειώδεις εκείνες αναστολές – την έμφυτη αυτοσυγκράτηση – που θα απότρεπαν, όποιο τυχαίο περιστατικό ή και σφάλμα κι αν είχε παρουσιασθεί την «κακιά ώρα». Να ελπίσει κανείς ότι το πένθος και η συγκλονιστική συγκίνηση για την τραγωδία «στου Καραϊσκάκη» θα μας διδάξει τις αναστολές εκείνες των πολιτισμένων πολιτών που θα έπρεπε να τις έχουμε αποκτήσει εξ” απαλών ονύχων».

Πηγή: gazzetta