Ο Ρουσεσαμπαγκίνα, που έχει βέλγικη υπηκοότητα και διέμενε μόνιμα στις ΗΠΑ, παραδόθηκε στον πρεσβευτή του Κατάρ, προκειμένου να επιστρέψει στις ΗΠΑ, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν εξέφρασε «τη χαρά του» για την απελευθέρωση του Ρουσεσαμπαγκίνα. Το Βέλγιο επίσης χαιρέτισε «την απόφαση της κυβέρνησης της Ρουάντας να μειώσει την ποινή του».
«Ελπίζουμε να επανενωθεί σύντομα με την οικογένειά του» ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Βελγίδα υπουργός Εξωτερικών, Χάτζα Λαμπίμπ.
Η καταδίκη του Ρουσεσαμπαγκίνα τον Σεπτέμβριο του 2021 είχε προκαλέσει διεθνείς αντιδράσεις. «Έπειτα από εντολή του προέδρου και αφού εξετάστηκαν οι αιτήσεις για επιείκεια, μειώθηκαν οι ποινές του Πολ Ρουσεσαμπαγκίνα και του (συγκατηγορούμενού του) Καλίξτ Ενσαμπιμάντα», δήλωσε η Γιολάντε Μακόλο, εκπρόσωπος της κυβέρνησης της Ρουάντας.
Παράλληλα, μειώθηκαν οι ποινές άλλων 18 ανθρώπων, που είχαν επίσης καταδικαστεί για τρομοκρατία, και οι οποίοι θα απελευθερωθούν εντός της ημέρας.
939 ημέρες κράτησης
Η υπόθεση αυτή αποτελούσε για καιρό πηγή έντασης μεταξύ του Κιγκάλι και της Ουάσινγκτον. Τον Μάιο του 2022 οι ΗΠΑ είχαν εκτιμήσει ότι ο Ρουσεσαμπαγκίνα «κρατούνταν άδικα», με τον Καγκάμε να απαντά ότι οι ΗΠΑ δεν μπορούν «να με εκφοβίσουν», ώστε να αναγκαστεί να τον αφήσει ελεύθερο.
Η απόφαση αυτή «είναι αποτέλεσμα της κοινής επιθυμίας να αποκατασταθούν οι σχέσεις ΗΠΑ — Ρουάντας» επισήμανε η εκπρόσωπος Τύπου του προέδρου, Στεφανί Νιομπαγίρε.
Οι συνομιλίες για την απελευθέρωση του αντιφρονούντος είχαν ξεκινήσει στα τέλη του 2022, ενώ πρόοδος σημειώθηκε την προηγούμενη εβδομάδα, στη διάρκεια συνομιλιών μεταξύ του Καγκάμε και του εμίρη του Κατάρ, σημείωσε πηγή με γνώση της υπόθεσης.
Ο πρόεδρος της Ρουάντας είχε ανακοινώσει, στη διάρκεια επίσκεψής του στο Κατάρ πριν από δύο εβδομάδες, ότι διεξάγονται «συνομιλίες» σχετικά με τον Ρουσεσαμπαγκίνα. Υποστηρικτές του 68χρονου αντιφρονούντος εκτιμούν ότι η δίκη του είχε αμαυρωθεί από πολλές παρατυπίες, ενώ η οικογένειά του προειδοποιούσε για την κατάσταση της υγείας του.
Ο Ρουσεσαμπαγκίνα κρατήθηκε επί 939 ημέρες, σύμφωνα με τον ιστότοπο Free Rusesabagina.
«Hotel Rwanda»
Ο Ρουσεσαμπαγκίνα έγινε διάσημος χάρη στην ταινία «Hotel Rwanda», που κυκλοφόρησε το 2004 και η οποία διηγείται πώς αυτός ο μετριοπαθής Χούτου, που ήταν διευθυντής του «Hôtel des Mille Collines» στο Κιγκάλι, έσωσε περισσότερους από 1.000 ανθρώπους στη διάρκεια της γενοκτονίας των Τούτσι, το 1994.
Παράλληλα, ο Ρουσεσαμπαγκίνα επικρίνει εδώ και 20 χρόνια τον Πολ Καγκάμε, τον οποίο κατηγορεί για απολυταρχισμό και ότι τροφοδότησε τα μίσος κατά των Χούτου.
Υπέρμαχοι των ανθρωπίνων δικαιωμάτων κατηγορούν τη Ρουάντα -την οποία κυβερνά με σιδηρά πυγμή ο Καγκάμε μετά το τέλος της γενοκτονίας του 1994 στη διάρκεια της οποίας σκοτώθηκαν 800.000 άνθρωποι- ότι καταστέλλει τη ελευθερία της έκφρασης και την αντιπολίτευση.
Ο Ρουσεσαμπαγκίνα ζούσε στις ΗΠΑ και το Βέλγιο από το 1996, προτού συλληφθεί στο Κιγκάλι το 2020 υπό περίεργες συνθήκες, την ώρα που κατέβαινε από αεροπλάνο, το οποίο πίστευε πως είχε προορισμό το Μπουρούντι. Η δίκη του διήρκησε από τον Φεβρουάριο ως τον Ιούλιο του 2021. Εις βάρος του είχαν απαγγελθεί εννέα κατηγορίες, μεταξύ των οποίων για «τρομοκρατία», καθώς και για συμμετοχή σε επιθέσεις που εξαπέλυσε η FLN, μια οργάνωση που θεωρείται τρομοκρατική από το Κιγκάλι, από τις οποίες σκοτώθηκαν εννέα άνθρωποι από το 2018 ως το 2019.
Ο Ρουσεσαμπαγκίνα παραδέχθηκε ότι συμμετείχε στην ίδρυση το 2017 του Κινήματος της Ρουάντας για τη Δημοκρατική Αλλαγή (MRCD), του οποίου η FLN θεωρούνταν το ένοπλο παρακλάδι. Ωστόσο, πάντα αρνείτο οποιαδήποτε εμπλοκή του στις επιθέσεις.
.
