Την ανάγκη να επισπευστούν οι εναπομένουσες νομοθετικές μεταρρυθμίσεις για την απελευθέρωση επαγγελμάτων και οικονομικών δραστηριοτήτων επισημαίνει το Κέντρο Οικονομικού Προγραμματισμού και Ερευνών (ΚΕΠΕ) σε έκθεση που έδωσε στην δημοσιότητα.
Σύμφωνα με το ΚΕΠΕ παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει στην κατεύθυνση της απελευθέρωσης των επαγγελμάτων, είναι απαραίτητο να επισπευστούν οι διαδικασίες για την ολοκλήρωση της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας και κυρίως να προχωρήσει η ενεργοποίηση των ψηφισθέντων νόμων με την ακύρωση ή τροποποίηση Προεδρικών Δοαταγμάτων, Υπουργικών Αποφάσεων, εγκυκλίων, την ολοκλήρωση του ελέγχου της δευτερεύουσας νομοθεσίας που πιθανόν υποκρύπτει περιοριστικές ρυθμίσεις και την υιοθέτηση τακτικής αξιολόγησης της αγοράς των επαγγελμάτων.
Εξετάζοντας τις θεσμικές παρεμβάσεις για την απελευθέρωση των επαγγελμάτων και οικονομικών δραστηριοτήτων το ΚΕΠΕ σημειώνει τα εξης:
• Αν και δεν έχει ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία απελευθέρωσης, είναι εμφανές ότι έχει προχωρήσει ένας μεγάλος αριθμός νομοθετικών παρεμβάσεων, σε εφαρμογή του οριζόντιου Ν.3919/2011 ή παράλληλα με αυτόν, οι οποίες έχουν οριοθετήσει σημαντικές αλλαγές στην κατεύθυνση της απελευθέρωσης των αγορών πολλών επαγγελμάτων -οικονομικών δραστηριοτήτων.
•Την πρόοδο αυτή διαπιστώνει και η πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ για τις μεταρρυθμίσεις (OECD, 2014), όπου η τελευταία αναθεώρηση των δεικτών απελευθέρωσης των αγορών (Product Market Regulations) του ΟΟΣΑ έδειξε μια περαιτέρω μείωση στην κατεύθυνση της απελευθέρωσης. Μεταξύ των ετών 2008 και 2013 ο γενικός δείκτης ρύθμισης μειώθηκε κατά 0,1, μια μείωση μικρότερη από αυτή των προηγούμενων περιόδων (0,42 μεταξύ 1998 και 2003 και 0,16 μεταξύ 2003 και 2008). Ωστόσο, παρά την κατά μέσο όρο μικρή βελτίωση, ορισμένες χώρες προχώρησαν σε σημαντικές μεταρρυθμίσεις, συχνά σε μια προσπάθεια να δώσουν ώθηση στην οικονομική ανάπτυξη στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης και η Ελλάδα παρουσίασε τη μεγαλύτερη βελτίωση, ακολουθούμενη από την Πολωνία, την Πορτογαλία και τη Σλοβακία.
• Σημειώθηκε σαφής μείωση του συνολικού αριθμού των ρυθμίσεων, τόσο όσον αφορά τις ρυθμίσεις εισόδου όσο και τις ρυθμίσεις συμπεριφοράς.
• Έχει περιοριστεί σημαντικά η συνύπαρξη περιοριστικών ρυθμίσεων σε συγκεκριμένα επαγγέλματα, γεγονός που σημαίνει ότι μπορεί οι νομοθετικές παρεμβάσεις να μην άγγιξαν τους υφιστάμενους περιορισμούς στο σύνολό τους, αλλά σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό επαγγελμάτων οι επιμέρους παρεμβάσεις βελτίωσαν τις αντίστοιχες αγορές.
• Σημειώθηκαν σημαντικές καθυστερήσεις σε σχέση με την αποσαφήνιση του πεδίου εφαρμογής του Ν. 3919/2011, ενώ οι προβλεπόμενες διαδικασίες (αναλυτική εξέταση του υφιστάμενου θεσμικού καθεστώτος, αιτήματα εξαιρέσεων, νομοθετικές πρωτοβουλίες αρμοδίων Υπουργείων) αποδείχθηκαν πολύ χρονοβόρες. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια του προβλεπόμενου τετράμηνου μεταβατικού διαστήματος για την υποβολή αιτημάτων εξαίρεσης για αναλυτική τεκμηρίωση των λόγων δημοσίου συμφέροντος που επιβάλλουν τη διατήρηση πε ριορισμού ή διοικητικής άδειας, καθώς και εκτίμηση του οικονομικού αντίκτυπου στον ανταγωνισμό και στην οικονομία, υποβλήθηκε μόνο ένα αίτημα.
• Ο ίδιος ο Ν.3919/2011 προέβλεπε ορισμένες νομοθετικές ρυθμίσεις για συγκεκριμένα επαγγέλματα και μετά την ψήφισή του ακολούθησε μια διαδικασία προώθησης των προβλεπόμενων νομοθετημάτων από τους αρμόδιους φορείς. Κατά τη διαδικασία προώθησης των νομοθετικών ρυθμίσεων, που είτε προβλέπονταν στο Ν.3919/2011 είτε προέκυψαν από την αναλυτική εξέταση του θεσμικού πλαισίου, σημειώθηκαν επίσης καθυστερήσεις, ενώ ανέκυψαν νέα θέματα που έπρεπε να ρυθμιστούν, καθώς έπρεπε να αντιμετωπιστούν ζητήματα ασυμβατότητας του προϋπάρχοντος θεσμικού καθεστώτος με τις ρυθμίσεις του νέου νόμου.
• Στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, αν και έχει ολοκληρώσει τη διαδικασία έκδοσης γνωμοδοτήσεων επί των αιτημάτων εξαίρεσης από τις διατάξεις του Νόμου 3919/2011, εξακολουθούν να παραπέμπονται επαγγέλματα ή νομοθετήματα που περιλαμβάνουν ρυθμίσεις για επαγγέλματα για την υποβολή σχετικών γνωμοδοτήσεων. Ενδεικτικά αναφέρεται η γνωμοδότηση 34/2014 σχετικά με την τροποποίηση του Ν.4663/1930 «περί εξασκήσεως του επαγγέλματος του πολιτικού μηχανικού, αρχιτέκτονος και τοπογράφου» και του Ν.3982/2011 «απλοποίηση της αδειοδότησης τεχνικών επαγγελμάτων…».
• Σχεδόν το ήμισυ των παρεμβατικών ρυθμίσεων που εξακολουθούν να ισχύουν (46%) αφορούν στην αδειοδότηση και άλλες ρυθμίσεις, οι οποίες δεν προβλέπονταν στο Ν. 3919/2011. Στην πρώτη περίπτωση, αν και η αδειοδότηση έχει μετατραπεί σε αναγγελία έναρξης λειτουργίας του επαγγέλματος, δεν έχει γίνει επαρκής αξιολόγηση των όρων και των προϋποθέσεων αδειοδότησης για το σύνολο των επαγγελμάτων, γεγονός που σημαίνει ότι λεπτομερέστερη εξέτασή τους πιθανόν να αναδείξει πτυχές που θέτουν περιορισμούς. Στη δεύτερη περίπτωση, περιλαμβάνεται μεγάλη ποικιλία ρυθμίσεων που απαιτεί εξειδικευμένες κατά επάγγελμα παρεμβάσεις.
