Αυτή είναι μια πληροφορία που δεν τη γνωρίζουν πολλοί…
H σαμπάνια οφείλει την ιδιαιτερότητά της (από το χρώμα και τη γεύση μέχρι το σχήμα του μπουκαλιού) στις χήρες των αρχών του 19ου αιώνα. Αυτές χρησιμοποίησαν δαιμόνιες μεθόδους –τους χρεώνονται ακόμα και μυστηριώδης θάνατοι των συζύγων– ώστε να μπορέσουν να τρυπώσουν στον ανδροκρατούμενο κόσμο των επιχειρήσεων.
Μια από τις πιο διάσημες σαμπάνιες στο κόσμο, η Veuve («χήρα») Clicquot, παραπέμπει σε μια μάλλον ζοφερή παράδοση. Και άλλα θρυλικά οινοποιεία σαμπάνιας όμως, όπως οι Bollinger, Laurent-Perrier και Pommery, οφείλουν την επιτυχία τους σε κάποια χήρα. Πολλές λιγότερο γνωστές ετικέτες σαμπάνιας ιδρύθηκαν επίσης από μια χήρα, όπως η Veuve Fourny και η Veuve Doussot.
Πίσω στο 1805, η Barbe-Nicole Clicquot μετά τον θάνατο του άντρα της (κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες) αναλαμβάνει την οικογενειακή οινοποιία και καταφέρνει με γυναικείο πείσμα και πρωτοποριακές μεθόδους να κάνει τη σαμπάνια το νούμερο 1 ποτό πολυτελείας στην Ευρώπη. Ο τσάρος Αλέξανδρος Α΄ μάλιστα δήλωνε ότι είναι η μοναδική σαμπάνια που δέχεται ο ουρανίσκος του. Η διάσημη αυτή χήρα «εφηύρε» τη ροζέ σαμπάνια και είχε την ιδέα για το ξεχωριστό μπουκάλι σαμπάνιας, που δεν έχει αλλάξει μέχρι σήμερα.
Και άλλες χήρες συνέβαλαν στη διαμόρφωση του brand της σαμπάνιας, όπως η χήρα Pommery, που παρήγαγε κατά παραγγελία της βασίλισσας Βικτόριας ξηρή σαμπάνια (brut). Αξίζει να σημειωθεί ότι και ο δικός της σύζυγος πέθανε το 1860 κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες. Και οι δυο χήρες αποτέλεσαν τις πρώτες επιχειρηματίες της Γαλλίας και βρίσκονταν κάτω από την προστασία της βασίλισσας Βικτόριας, η οποία, όντας επίσης χήρα, ήταν μια από τις καλύτερες πελάτισσες των δυο οινοποιείων.
Οι σαμπάνιες με χήρες έγιναν τόσο διάσημες, που πολλές επιχειρήσεις σαμπάνιας πρόσθεσαν τη λέξη «Veuve», δηλαδή «χήρα», στις ετικέτες τους, παρότι δεν υπήρχε καμία χήρα ιδιοκτήτρια στο οινοποιείο. Θεωρούσαν ότι με αυτό τον τρόπο προσθέτουν μυστήριο και αγοραστική αξία στο προϊόν τους.
«Η σαμπάνια είναι μια κατεξοχήν ιστορία που οφείλεται σε κάποιες χήρες» λέει ο Francois Godard, γόνος του οίκου σαμπάνιας Fils, που βγάζει τη σαμπάνια Veuve Godard. «Πίσω από τη σαμπάνια κρύβονται γυναίκες που έχασαν τους άντρες τους και στη συνέχεια επισκίασαν τους υπόλοιπους άνδρες».
To γεγονός ότι είχαν χηρέψει έδινε στις ιδιοκτήτριες αυτών των οινοποιείων μια ανεξαρτησία και ένα ιδιαίτερο κοινωνικό στάτους για τη Γαλλία της εποχής. Αντίθετα με τις άλλες γυναίκες -που ήταν ιδιοκτησία ενός πατέρα ή ενός συζύγου-, οι χήρες επιτρεπόταν να αναλάβουν τα ηνία της επιχείρησης.
Γιατί όμως η περιοχή της Καμπανίας (Champagne) είχε τόσες χήρες; Με μια πρώτη ανάγνωση μπορεί αυτό να μοιάζει μυστηριώδες, όμως οι ιστορικοί της εποχής έχουν την εξήγηση: Τον 19ο αι., όταν ακόμα δεν είχαν ανακαλυφθεί τα αντιβιοτικά, ήταν πιθανότερο για τους άντρες που δούλευαν σε εξωτερικές εργασίες, κάτω από σκληρές συνθήκες, να προσβληθούν από θανατηφόρες ασθένειες. Επίσης, η Καμπανία ήταν μια περιοχή όπου σύχναζαν συνήθως ξένα στρατεύματα.
«Υπάρχουν οι αληθινές χήρες και οι χήρες για τα μάτια του marketing» λέει η Christine Prudhomme, υπεύθυνη ξεναγήσεων στο οινοποιείο Pommery. «Οι οίκοι σαμπάνιας προτιμούν να βάζουν ετικέτες με ονόματα χηρών γιατί οι καταναλωτές υποθέτουν ότι υπάρχει μια μυστηριώδης ιστορία πίσω από το προϊόν». Σήμερα ο οίκος Veuve Clicquot είναι ο μεγαλύτερος παραγωγός σαμπάνιας και ακολουθείται από τον Vranken-Pommery. Στην περιοχή της Καμπανίας υπάρχουν 349 παραγωγοί σαμπάνιας, που κάνουν συνολικό τζίρο 4,4 δισ. ευρώ τον χρόνο.
