Ένα κοινό και σύνηθες φαινόμενο που αφορά όλους τους εργαζόμενους, σε όποιον τομέα κι αν δραστηριοποιούνται, είναι η ψυχική ένταση…. Συχνά σωματοποιείται με την σύσπαση διαφόρων μυών του σώματος. Αποτέλεσμα; Σφιγμένο στομάχι, κοιλιά, δόντια ή γάμπες, κάθετες ρυτίδες στο μέτωπο, ανασηκωμένοι ώμοι, πόδι που τρεμοπαίζει πάνω κάτω, τικ στο πρόσωπο και άλλα. Κι ακόμη μεταμεσονύκτια επιδρομή στο ψυγείο, μολονότι έχει προηγηθεί δείπνο, πονοκέφαλος, μανιώδες κάπνισμα και πολλά άλλα.
Εάν ο αναγνώστης ήδη αναγνώρισε ένα ή περισσότερα από αυτά τα συμπτώματα να συμβαίνουν στον ίδιο, μπορεί να συνεχίσει, αν θέλει, την ανάγνωση αυτού του άρθρου. Αν όχι, ας μην κάνει τον κόπο.
Έχοντας εργαστεί σε απαιτητικό περιβάλλον, «έφαγα το άγχος με το κουτάλι». Όμως δεν το έβαλα κάτω. Δεν θεώρησα το άγχος σαν ένα αναπόφευκτο κακό που απλά το ανέχομαι. Το πολέμησα. Τα αποτελέσματα θεώρησα σκόπιμο να μοιραστώ με άλλους «ομοιοπαθείς» με την ελπίδα ότι θα βοηθηθούν κι εκείνοι. Τους εβδομήντα περίπου τρόπους που βρήκα για να καταπολεμήσω το άγχος μου τους κατέγραψα στο βιβλίο «Αντίο, Άγχος», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Διόπτρα» έγινε best seller και βρίσκεται στην τέταρτη έκδοση.
Ένας από αυτούς τους τρόπους ήταν η παρακολούθηση ενός βιωματικού σεμιναρίου βιοανάδρασης (bio-feedback). Το σφίξιμο των μυών που προαναφέραμε επιτείνει το άγχος, δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο. Στόχος των ασκήσεων ήταν να μάθουμε να χαλαρώνουμε συνειδητά όλους τους μυς του σώματος. Έτσι σπάμε τον φαύλο κύκλο και μειώνουμε σημαντικά το άγχος.
Οι ασκήσεις χαλάρωσης ακολουθούν τα εξής βήματα:
Ξαπλώνεις ανάσκελα σε ένα ήσυχο δωμάτιο, δίχως παπούτσια και γυαλιά, με χαλαρή ζώνη και κλειστά μάτια.
Παίρνεις βαθιά εισπνοή και τεντώνεις ταυτόχρονα όλους τους μυς του σώματος σφίγγοντας δυνατά γροθιές, δόντια και μάτια. Νιώθεις δυσάρεστα.
Εκπνέεις μονομιάς και χαλαρώνεις όλους τους μυς. Αισθάνεσαι ανακούφιση.
Επαναλαμβάνεις την άσκηση.
Κρατώντας όλο το υπόλοιπο σώμα χαλαρό, τα μάτια πάντα κλειστά, σφίγγεις για πέντε δευτερόλεπτα τους μυς μόνο στα πέλματα. Χαλαρώνεις.
Επαναλαμβάνεις την άσκηση διαδοχικά για γάμπες, μηρούς, γλουτούς, γοφό, κοιλιά, γροθιές, μπράτσα, στομάχι, λαιμό, ώμους, μασέλα (σφίξιμο δοντιών), γλώσσα (πίεση στον ουρανίσκο), μάτια (στην χαλάρωση τα αισθάνεσαι σαν να βυθίζονται ήρεμα στις κόγχες τους), φρύδια (συνοφρύωση). Κάθε φορά παρατηρείς τη διαφορά στο αίσθημα ανάμεσα στην ένταση και στη χαλάρωση.
Φωνάζεις δυνατά τους αριθμούς 1-10, μετά ήρεμα και μετά ψιθυριστά.
Με χαλαρούς όλους τους μυς εισπνέεις ψιθυρίζοντας «είμαι…» και εκπνέεις συμπληρώνοντας «…χαλαρός».
Αφήνεσαι να απολαύσεις το αίσθημα της χαλάρωσης που νιώθεις.
Παίρνεις βαθιά ανάσα και εκπνέεις με ανακούφιση. Τεντώνεσαι σαν να ξυπνάς από βαθύ ύπνο. Ανοίγεις απαλά τα μάτια και παρατηρείς τον κόσμο, που τώρα σου φαίνεται πιο λαμπερός.
Εναλλακτικά, αντί να σηκωθείς, αφήνεσαι να σε πάρει ο ύπνος.
Πρόσθετες οδηγίες, κατά την ώρα των ασκήσεων:
Αν ξεστρατίσει η σκέψη σου, την επαναφέρεις.
Δεν σταματάς καθόλου να αναπνέεις ήρεμα.
Όταν σφίγγεις ένα μυ, όλοι οι υπόλοιποι μυς του σώματος να είναι χαλαροί.
Την ίδια αποτελεσματικότητα έχει η εκτέλεση των ασκήσεων αν φαντάζεσαι ότι σφίγγεις τους μυς, χωρίς να το κάνεις στην πραγματικότητα. Το ίδιο κι αν φαντάζεσαι ότι απαγγέλλεις τα παραγγέλματα (αρίθμηση). Όλη η διαδικασία των ασκήσεων γίνεται αποκλειστικά στο μυαλό σου.
Οι ασκήσεις χαλάρωσης μού έχουν φανεί πολύτιμες σε περιόδους που ήμουν αγχωμένος, οπότε τις επαναλάμβανα κάθε μέρα. Επίσης όταν έχω αϋπνία ή όταν ξυπνήσω και δυσκολεύομαι να ξανακοιμηθώ. Ένας από τους λόγους της αϋπνίας είναι οι σκέψεις που τριβελίζουν το μυαλό. Οι ασκήσεις χαλάρωσης τις διώχνουν, αφού η προσοχή είναι στραμμένη αλλού.
Στο ίδιο σεμινάριο αξιοσημείωτη ήταν και η μέτρηση του άγχους με υπερευαίσθητα όργανα και εικονιζόταν στην οθόνη του κομπιούτερ. Το άγχος κατέβαινε όταν φανταζόμασταν εικόνες γαλήνης (πουλιά που πετούν, φλόγες στο τζάκι). Ανέβαινε με αγχωτικές εικόνες που περιλάμβαναν διάβαση πεζών, ειδήσεις στην τηλεόραση και, περιέργως, την μύτη ενός μολυβιού! Δυστυχώς, το πείραμα δεν προέβλεπε το πληκτρολόγιο υπολογιστή, πάνω στο οποίο είμαι σκυμμένος τώρα…
