Όλα τα κορίτσια μεγαλώνουμε ανυποψίαστα και απροετοίμαστα, αγνοώντας την ύπαρξη του μισογυνισμού. Σε όλα τα παραμύθια που διαβάζαμε μικρές, οι “κακοί” ρόλοι παίζονταν από γυναίκες: η μητριά, η μάγισσα, οι άσχημες αδερφές – ενώ ο πρίγκιπας ήταν σκέτη γοητεία και ένα φιλί του αρκούσε για να μας ξυπνήσει από τον αιώνιο ύπνο. Μέχρι να ενηλικιωθούμε δεν μας περνάει από το νου ότι μπορεί ο πρίγκιπας να μας μισεί. Φυσικά και ο μισογυνισμός δεν είναι νέο trend, είναι τόσο διαχρονικός όσο και η ανθρωπότητα – από τη στιγμή δηλαδή που η Εύα παρέσυρε τον Αδάμ να φάνε τον «απαγορευμένο καρπό». Προσπερνώντας κάθε θεωρία για την ισότητα των φύλων ή το μοίρασμα των ρόλων, πολλοί άντρες εξακολουθούν να πιστεύουν πως αποτελούν κάποιο ανώτερο, προικισμένο, χαρισματικό είδος “από τη φύση τους”.
Αμφισβητούν τις γυναικείες ικανότητες, ζηλεύουν τις επιτυχίες και απαξιώνουν τις γυναίκες με κάθε αφορμή. Δεν είναι αναγκαστικά ωραίοι, ούτε και υποχρεωτικά εργένηδες, όπως θα πρόσταζε το κλισέ. Μπορεί να τους συναντήσεις στα πιο απρόσμενα μέρη, όπως στις μακροχρόνιες σχέσεις, σε γάμους και αρραβώνες. Το ερώτημα που προκύπτει λοιπόν είναι εύλογο: πώς είναι δυνατόν κάποιος που ορκίζεται πως σε αγαπάει και υπόσχεται να σε σέβεται και να σε εμπιστεύεται, να είναι μισογύνης; Ο μισογυνισμός δυναμιτίζει τα θεμέλια της σχέσης, εφόσον ο μισογύνης δεν μπορεί να είναι πραγματικά πιστός, αλλά ούτε και αξιόπιστος. Είναι εύκολο να τον αναγνωρίσεις, αν τον ακούσεις να επαναλαμβάνει κάποια από τις παρακάτω φράσεις που αποτελούν τα θεμελιώδη αξιώματα του μισογυνισμού.
«Μωρέ, όλες οι γυναίκες ίδιες είστε».
Με βάση το δόγμα του μισογυνισμού οι γυναίκες διακρίνονται σε δύο μεγάλες κατηγορίες: τις αεί παρθένες και τις ελαφρών ηθών. Καθώς οι πρώτες ανήκουν μάλλον σε κάποια αντρική ουτοπική φαντασίωση, στις δεύτερες ανήκουμε όλες οι υπόλοιπες. Σε κάθε γλώσσα υπάρχουν δεκάδες συνώνυμες λέξεις που χρησιμοποιούν οι άντρες για να χαρακτηρίσουν τις γυναίκες που συλλαμβάνονται να «παρανομούν»: εκείνες που αλλάζουν πολλούς ερωτικούς συντρόφους, εκείνες που απάτησαν τον σύντροφό τους, εκείνες που εγκατέλειψαν το σπίτι τους. Όλες είναι ίδιες και για όλες ο μισογύνης τρέφει απεριόριστη περιφρόνηση. Αυτό βέβαια ισχύει και για τις φίλες σου, τις οποίες ο μισογύνης δεν χωνεύει και δεν αντέχει να βλέπει. Μην ψάχνεις να βρεις τι του έκαναν, απλώς είναι γυναίκες. Και κάθε μισογύνης που σέβεται μόνο τον εαυτό του, φροντίζει ώστε να περιορίσει τον αριθμό των γυναικών που εμπλέκονται στη ζωή του στις απολύτως απαραίτητες.
«Πώς είσαι έτσι;»
Σε κάποια ποιοτική εκπομπή του παγκοσμίως πρωτότυπου είδους που στην ελληνική τηλεόραση αποκαλούμε infotainment, οι δυο άντρες παρουσιαστές χασκογελώντας παρότρυναν την επώνυμη καλεσμένη τους “να πάρει μερικά κιλά, γιατί όπως η κουζίνα, έτσι και η γυναίκα χρειάζεται επιφάνεια για να μπορείς να δουλέψεις”. Είναι χαρακτηριστική η άνεση με την οποία οι μισογύνηδες/σeξιστές διατυπώνουν χονδροειδείς παρατηρήσεις για τη γυναικεία εμφάνιση, χωρίς να διστάσουν να σχολιάσουν μεγαλόφωνα τα ρούχα, τα μαλλιά, την ηλικία και τα κιλά. Τους ίδιους καλούς τρόπους χρησιμοποιούν και στη σχέση τους. Υπαγορεύουν στις συντρόφους τους πώς να είναι και πώς να συμπεριφέρονται. Από τη δική τους πλευρά είναι λογικοφανές: κάθε μισογύνης θεωρεί τον εαυτό του αρχηγό στη σχέση. Εφόσον εκείνος είναι ο ισχυρός, θέλει να έχει τον έλεγχο όλων των αποφάσεων. Εσύ όμως τι κάνεις γι’ αυτό;
«Στην εποχή της μάνας μου, οι γυναίκες κοιτούσαν το σπίτι τους. Ενώ εσύ όλο γκρινιάζεις».
Αυτή είναι αγαπημένη ατάκα των μισογύνηδων, που λατρεύουν να παραβλέπουν το γεγονός πως οι γυναίκες της παλιάς γενιάς στην οποία αναφέρονται δεν εργάζονταν. Αναπολούν τη μελό φιγούρα της Ελληνίδας της δεκαετίας του ΄70, που μαγείρευε, καθάριζε, σιδέρωνε και περίμενε με χαμόγελο στην εξώπορτα να γυρίσουν τα παιδιά από το σχολείο, χωρίς δικά της λεφτά, χωρίς φιλοδοξίες, χωρίς επιλογές. Μετατοπίζουν έτσι το θέμα της συζήτησης, που θα έπρεπε να είναι η ίση κατανομή των οικιακών δραστηριοτήτων ανάμεσα στους δυό σας, εφόσον και οι δύο εργάζεστε, στην υποτιθέμενη δική σου αδυναμία να αντεπεξέλθεις στον ρόλο σου. Το ερώτημα είναι πώς μπορεί κάποιος που λέει ότι σε αγαπάει να μην θέλει να μοιραστεί μαζί σου τις αγγαρείες της καθημερινότητας; Είπαμε, είναι μισογύνης. Λατρεύει να σε μισεί.
«Εσύ φταις!»
Φυσικά και φταις εσύ. Πώς μπορεί να φταίει η Αυτού τελειότητά του; Για οτιδήποτε λοιπόν πηγαίνει στραβά στη ζωή και στη σχέση σας, ακόμα και στο σeξ, ο μισογύνης εσένα θα κατηγορήσει. Τον «γκαντεμιάζεις» και δεν πήρε την προαγωγή. Του μίλησες και έκανε λάθος στον λογαριασμό. Τον κοίταξες (και τον μάτιασες) και γι’ αυτό έκανε τη ζημιά. Του είπες εσύ να προσέχει και τράκαρε. Είχες μούτρα στο τελευταίο ματς και γι’ αυτό εξαφανίστηκαν οι φίλοι του και δεν του τηλεφωνούν. Ακόμα και όταν δεν μπορεί να ολοκληρώσει στο σeξ, φταις εσύ που τον αποσυντονίζεις και χάνει τον ρυθμό του. Αν τον ερωτευτείς θα πέσεις στην παγίδα να απολογείσαι συνεχώς για ανύπαρκτα παραπτώματα. Θα στενοχωριέσαι με τα λόγια του και θα φοβάσαι διαρκώς μην κάνεις το επόμενο λάθος.
«Πώς να σας σεβαστούμε περιμένετε να σας σεβόμαστε, όταν εσείς οι ίδιες δεν σέβεστε τον εαυτό σας;»
Στο συντακτικό του μισογύνη αυτή η διατύπωση, «εμείς» εννοώντας τα αρσενικά και «εσείς» τα θηλυκά, είναι πολύ συνηθισμένη. Με το παραπάνω επιχείρημα ο μισογύνης αιτιολογεί τον φίλο του που με το δίκιο του απάτησε τη σύζυγο του, αφού κι αυτή «τον ξέρει, αλλά έχει αποφασίσει να κάνει τα στραβά μάτια». «Τα ήθελε κι αυτή, τα ζήταγε ο οργανισμός της» είναι μια παρεμφερής ατάκα των μισογύνηδων, που παρουσιάζει τη σeξουαλική παρενόχληση, τη λεκτική βία, ακόμα και τη χειροδικία ως δίκαιη τιμωρία για τη γυναίκα που ντύθηκε ή μίλησε προκλητικά. Πρόκειται εμφανώς για τον ίδιο παραλογισμό που θέλει το θύμα να ευθύνεται για τον βι@σμό ή τη δολοφονία του. Αυτό όμως που σίγουρα «δολοφονείται» εδώ είναι το μέλλον της σχέσης με έναν άντρα που σκέφτεται έτσι.
«Σε καταπιέζω; Για πήγαινε να δεις πώς ζούνε οι γυναίκες στα χωριά και μετά έλα να μου πεις για καταπίεση».
Όπως κάθε ακραία θεωρία, έχει και ο μισογυνισμός την κορωνίδα του. Με την παραπάνω φράση ο μισογύνης αμύνεται όταν τον κατηγορήσεις για την άδικη ή απαξιωτική συμπεριφορά του απέναντί σου. Το επιχείρημά του βέβαια δεν έχει ίχνος πολιτικής ορθότητας. Εδώ ο μισογύνης μας λέει πως θα έπρεπε να ευγνωμονούμε την τύχη μας που γεννηθήκαμε σε κάποιο αστικό κέντρο και έτσι δεν βιώνουμε τις αδικίες (θεωρούνται πλέον δεδομένες; Μήπως είναι και στο job description; ) της ζωής των γυναικών στην επαρχία. Δεν έχει σημασία που στην πόλη αμείβεσαι λιγότερο από τους άντρες συναδέλφους σου για ακριβώς τον ίδιο χρόνο εργασίας και με ίσως περισσότερα προσόντα. Ούτε και που πέφτεις θύμα σeξουαλικής παρεςνόχλησης ή οικιακής βίας σε υψηλότατο ποσοστό. Είσαι τυχερή που σου δίνει την άδεια να βγαίνεις με τις φίλες σου, να μιλάς στο τηλέφωνο με τις ώρες και να πηγαίνεις γυμναστήριο. Όταν το παρακάνεις, σου το επισημαίνει. Άλλωστε εκείνος είναι άντρας και ξέρει καλύτερα ποιο είναι το σωστό. Αν το ήξεραν οι γυναίκες, θα προάγονταν συχνότερα σε διοικητικές θέσεις. Τι δεν καταλαβαίνεις;
sxeseis
