«Ημιτελής συμφωνία» στο Eurogroup για την Ελλάδα, καθώς δεν έκλεισε καν ακόμα η πρώτη αξιολόγηση, παρά μόνον δόθηκε η υπόσχεση από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο πως η κυβέρνηση θα αλλάξει ή θα πάρει πίσω ρυθμίσεις που ήδη ψήφισε, ώστε αμέσως μετά να ολοκληρωθεί και επισήμως η εξάμηνη αξιολόγηση.
Οι δανειστές πέταξαν και πάλι το μπαλάκι στην ελληνική πλευρά, αφού πριν από όλα θα πρέπει να κάνει εκείνη πάντα το πρώτο βήμα για όσα ζητάει, παίρνοντας μέτρα και προχωρώντας σε αποκρατικοποιήσεις και είσπραξη των φόρων.
Όσο αυτό θα γίνεται, οι δανειστές θα αξιολογούν και θα αποφασίζουν τόσο για την εκταμίευση των δόσεων, όσο και για «πιθανή ελάφρυνση», που ήταν ο όρος τον οποίο επαναλαμβάνανε επί σχεδόν μία ώρα ο πρόεδρος Ντάισελμπλουμ, ο Επίτροπος Μοσκοβισί και επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ, όσο διαρκούσε η συνέντευξη Τύπου που έδιναν στις 3 τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδος) μετά τη λήξη του Eurogroup.
Για την ελάφρυνση του χρέους: για μείωση επιτοκίων και επιμήκυνση αποπληρωμών (και για «κούρεμα» φυσικά) δεν μίλησε κανείς από τους ευρωπαίους εκπροσώπους, ούτε καν όμως και ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Πόουλ Τόμσεν που μετείχε αντί της κυρίας Λαγκάρντ. Ο κύριος Τόμσεν δέχτηκε σωρεία ερωτημάτων μάλιστα από αμερικανικά ΜΜΕ, τι απέγιναν οι όροι και τα μέτρα ελάφρυνσης που το Ταμείο πρότεινε έως στο παραένα του Eurogroup, αλλά όταν έσβησαν τα φώτα, αυτά έμειναν «εκτός».
«Επιτυχία» της κυβέρνησης είναι πάντως ότι η όλη συζήτηση για την ελάφρυνση χρέους πέρασε από το «εάν χρειαστεί» που υποσχέθηκαν το 2012 οι εταίροι, στο «πότε θα χρειαστεί». Μέτρα ελάφρυνσης θα αρχίσουν να αποφασίζονται και να λαμβάνονται και βραχυπρόθεσμα, από φέτος κιόλας, αλλά μόνον από χρήματα και «εργαλεία» που οι δανειστές τα κρατούσαν «κάβα» για τη χώρα μας, από το 2012 ή από το 2015 και μετά.
Κανείς δεν μίλησε όμως και για το «πόσο μεγάλη ελάφρυνση θα δοθεί», που είναι και η «ταμπακιέρα» της υπόθεσης, αφού κανένα ποσοτικό στοιχείο από όσα προβλέπονταν στις εκθέσεις ανάλυσης βιωσιμότητος (DSA) του ΔΝΤ και των ευρωπαίων που είχαν διαρρεύσει τα προηγούμενα 24ωρα, δεν υιοθετήθηκε τελικώς.
Και για να συμφωνηθεί το «πόσο μεγάλη» θα είναι μια πιθανή ελάφρυνση του ελληνικού χρέους, θα χρειαστούν μήνες και χρόνια ακόμη για να καθοριστεί, αφού:
- «μήνες» θα χρειαστούν για να δει το ΔΝΤ αν είναι αποφασισμένοι για γενναία ελάαφρυνση οι ευρωπαίοι. Όπως είπε ο Πόουλ Τόμσεν, αυτά θα συζητηθούν μέσα στο 2016 στην Ουάσιγκτον, μέχρι να αποφασίσει το ΔΝΤ αν θα μετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα. Και μήνες επίσης θα χρειαστούν για να δουν οι ευρωπαίοι αν ικανοποιεί η Ελλάδα στο 100% (όπως είπε οι κ. Ρέγκλινκ) τα όσα ζητούν οι δανειστές για ιδιωτικοποιήσεις, Ενέργεια, είσπραξη φόρων και όλα τα επόμενα προαπαιτούμενα του προγράμματος μέχρι το 2018.
«χρόνια» θα χρειαστούν για να κριθεί το 2018, με νέες μελέτες ανάλυσης χρέους τότε, αν οι ισχύουν ή άλλαξαν οι μελέτες ανάλυσης χρέους (DSA) που ετοιμάστηκαν και συζητήθηκαν χθες. Καθώς απαλείφθηκε από την έκθεση βιωσιμότητας του ESM η πρόβλεψη για συνεχή πρωτογενή πλεονάσματα 3,5% και για μια 10ετία μετά το 2018, έμεινε εκτός συζήτησης τελικά και κάθε αναφορά σε άλλο ποσό ή ποσοστό ή μέτρο ελάφρυνσης πυ είχε πέσει στο τραπέζι από την ελληνική κυβέρνηση ή το ΔΝΤ, αφού όλα θα κριθούν στο τέλος του προγράμματος το 2018, ενόψει της κατάρτισης του προϋπολογισμού του 2019.
Και για μετά το 2019, όπως είπε ο κύριος Ρέγκλινκ, η Ελλάδα θα τελεί υπό διαρκή παρακολούθηση για τα επόμενα πολλά χρόνια.
«Μη βιώσιμο» το χρέος
Επί της ουσίας, μετά από 11 ώρες συζητήσεων κεκλεισμένων των θυρών χθες στο Eurogroup, ο κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος έφυγε με άδεια χέρια αφού η συζήτηση για το χρέος έμεινε στο ίδιο παρανομαστή. Μόνο ο κύριος Τόμσεν εξέφρασε την ικανοποίησή του γιατί «τώρα αναγνώρισαν όλοι πως δεν είναι βιώσιμο το χρέος», κάτι όμως που ήταν το μίνιμουμ που ήθελε το Ταμείο να πάρει από τους ευρωπαίους οι οποίοι (Ντάισελμπλουμ, Μοσκοβισί και Ρέγκλινγκ) έδειναν σε όλους τους τόνους πως τα κάνουν όλα για να μείνει το ΔΝΤ και επαναλάμβαναν πως «δεν υπάρχει επιλογή να μην μετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα», χωρίς όμως να κάνουν ξεκάθαρο αν εννοούν ως χρηματοδότης κατ’ανάγκην ή ως «τεχνικός σύμβουλος».
Οι Κλάους Ρέγκλινγκ και ο Γερούν Ντάισελμπλουμ ελάχιστα άφησαν να εννοηθούν για επιμήκυνση και μείωση επιτοκίων στην Ελλάδα (πλην μόνον για τα «φτηνά» δάνεια 40ετίας που δίνει ο ESM) αλλά περιορίστηκαν να περιγράψουν μόνον «πιθανά εργαλεία» που σκέφτονται, αλλά όμως έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί ή κρατηθεί και προορίζονταν από καιρό για την Ελλάδα όπως:
Μέχρι να κριθούν όλα αυτά, η κυβέρνηση θα παίρνει συνέχεια μέτρα και … δόσεις που θα έρχονται με δόσεις.
Και για να έρθουν οι δόσεις ακόμα, θα πρέπει στην κυβέρνηση να σβήσουν, να ξαναγράψουν και να εφαρμόσουν όπως οι δανειστές επιθυμούν, διατάξεις που μόλις ψηφίστηκαν από τη Βουλή. Ο κύριος Ρέγκλινγκ προσδιόρισε μάλιστα και πού ακριβώς θα γίνουν αλλαγές (χωρίς να πει λεπτομέρειες όμως). Αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε αλλαγές:
- για το νέο υπερΤαμείο Αποκρατικοποιήσεων, όπου επιμένουν οι ευρωπαίοι (πιθανότατα για άμεση εκχώρηση για 99 χρόνια και του Ελληνικού)
- για την ανεξάρτητη Αρχή Εσόδων, που ενδιαφέρει το ΔΝΤ όπως δήλωσε ο Τόμσεν
- για το άνοιγμα της αγοράς Ενέργειας, όπου έδωσε έμφαση ο Επίτροπος Μοσκοβισί
- για την πώληση όλων των δανείων στα ξένα funds και
- για αλλαγές στο ασφαλιστικό Κατρούγκαλου.
Και, όπως ξεκαθάρισε ο κύριος Ρέγκλινγκ, η Ελλάδα θα πάρει μία δόση 7,5 δισ. ευρώ τον Ιούνιο (υπολογίζονται περίπου 5,5-5,7 δισ. ευρώ για να πληρωθούν χρέη στους δανειστές και 1,8-2 δισ. για ληξιπρόθεσμα «φέσια» του κράτους στους πολίτες και στους προμηθευτές) αλλά η επόμενη των 2,8 δισ. ευρώ θα έρθει το φθινόπωρο (Οκτώβριο ενδεχομένως) και θα δοθεί μόνον, εάν και εφόσον η κυβέρνησ δώσει τα λεφτά στους ιδιώτες και δεν τα κρατήσει πάλι στα κρατικά ταμεία, για να πληρώνει δάνεια ή μισθούς και συντάξεις.
Δηλώσεις
Επισήμως πάντως, όλοι ήθελαν να δώσουν ένα κλίμα αισιοδοξίας για συμφωνία.
Ο υπουργός Οικονομικών κύριος Ευκλείδης Τσακαλώτος, δήλωσε μετά το Eurogroup ότι «ολοκληρώθηκε η αξιολόγηση» και οι συνθήκες επιτρέπουν να επιστρέψουν οι εμπιστοσύνη και οι επενδυτές στη χώρα.
«Έχουμε συμφωνία στο πακέτο των μεταρρυθμίσεων που ψήφισε η ελληνική πλευρά το οποίο θα εξετάσουν οι θεσμοί. Υπάρχει και ο μηχανισμός ρύθμισης του ελλείμματος (κόφτης)» σημείωσε και ο κ. Ντάισελμπλουμ, ανακοινώνοντας τη δόση των 10,3 δις. ευρώ προς την Ελλάδα, η οποία θα εκταμιευτεί σε δύο φάσεις.
«Η Ελλάδα επέστρεψε στην υπευθυνότητα» είπε ο Επίτροπος Μοσκοβισί, «στόχος μας είναι η Ανάπτυξη της Ελλάδας» τόνισε.
Κυβερνητικές πηγές αξιολογούσαν ως σημαντικές τις αποφάσεις του Eurogroup, υποστηρίζοντας ότι:«1. Η αξιολόγηση ολοκληρώθηκε και θα υπάρξει εκταμίευση συνολικού ύψους 10,3 δισ. ευρώ σε δύο τμήματα. Τα 7,5 δισ. τον Ιούνιο και τα υπόλοιπα 2,8 δισ. ευρώ τον Σεπτέμβριο.
- Ουσιαστικά δίνονται για τα ληξιπρόθεσμα χρέη του δημοσίου 3,5 δισ. ευρώ, περίπου 700.000 ευρώ το μήνα μέχρι και τον Οκτώβριο του 2016. Δηλαδή 5 μήνες Χ 700.000=3,5 δισ. ευρώ θα «πέσουν» στην αγορά.
Συμφωνήθηκε ότι η Ελλάδα δεν θα πληρώνει πάνω από το 15% του ΑΕΠ για τόκους και χρεολύσια για ένα μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα. Στη συνέχεια ο περιορισμός αυξάνεται στο 20% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό, στο οποίο θα περιλαμβάνονται και τα έντοκα γραμμάτια, είναι χαμηλό με βάση όλους τους συγκριτικούς δείκτες για χώρες με ανάλογα οικονομικά χαρακτηριστικά. Και μειώνει αποφασιστικά τις χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας για τα επόμενα χρόνια.
Ρυθμίζεται άμεσα, από αύριο, το θέμα του χρέους.
Τα συγκεκριμένα μέτρα [βραχυπρόθεσμα, μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα] για την ρύθμιση του χρέους δημιουργούν ένα σαφή οδικό χάρτη που εξομαλύνει τις συνθήκες ρευστότητας στην οικονομία.
Είκοσι δισ. ευρώ που περίσσεψαν από την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών χαρακτηρίζονται ως «διαθέσιμα» για πράξεις επαναγοράς του χρέους.
Οι συμφωνηθείσες παρεμβάσεις για το χρέος επιτυγχάνουν την έξοδο στις αγορές, μέσω της τόνωσης της επενδυτικής εμπιστοσύνης και της εξάλειψης των συνθηκών αβεβαιότητας στην οικονομία.
Η συμφωνία εξασφάλισης της βιωσιμότητας του χρέους είναι προσαρμοσμένη στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας. Και εξασφαλίζει, για μακρύ χρονικό διάστημα, την χρηματοδότηση της οικονομίας, υπό πολύ ευνοϊκούς όρους», όπως έλεγαν οι ίδιες πηγές.
Η απόφαση του Eurogroup
Το Eurogroup καλωσορίζει την πλήρη συμφωνία σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων που επετεύχθη μεταξύ Ελλάδας και θεσμών. Επίσης το Eurogroup υπογραμμίζει με ικανοποίηση το γεγονός ότι οι ελληνικές αρχές και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί έφθασαν σε συμφωνία και για τον προληπτικό δημοσιονομικό μηχανισμό, ο οποίος είναι σε πλήρη συμμόρφωση με όσα συμφωνήθηκαν στο Eurogroup της 9ης Μαΐου αναφορικά με την πιθανή υιοθέτηση μόνιμων διαρθρωτικών μέτρων, στα οποία θα περιλαμβάνονται και μέτρα που αφορούν τα έσοδα και θα συμφωνηθούν με τους θεσμούς.
Αυτός προσφέρει περαιτέρω διαβεβαίωση ότι η Ελλάδα θα επιτύχει το πρωτογενές πλεόνασμα που έχει τεθεί ως στόχος στο πρόγραμμα του ESM (3,5% του ΑΕΠ μεσοπρόθεσμα), χωρίς παράβλεψη των υποχρεώσεων της Ελλάδας βάσει του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης και του Δημοσιονομικού Συμφώνου.
Το Eurogroup καλωσορίζει, επίσης, την υιοθέτηση από το ελληνικό Κοινοβούλιο των περισσότερων εκ των συμφωνηθέντων προαπαιτούμενων για την πρώτη αξιολόγηση, κυρίως την υιοθέτηση της νομοθεσίας για εφαρμογή δημοσιονομικών παραμετρικών μέτρων που αντιστοιχούν στο 3% του ΑΕΠ και θα επιτρέψουν την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του 2018, θα ανοίξουν την αγορά πώλησης δανείων και θα οδηγήσουν στη δημιουργία του Ελληνικού Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων και Επενδύσεων, το οποίο θα λειτουργεί με πλήρη ανεξαρτησία.
Το Eurogroup δίνει την εντολή στο EWG να επιβεβαιώσει, εντός των επόμενων ημερών, την πλήρη υιοθέτηση των προαπαιτούμενων βάσει της αξιολόγησης των θεσμών και κυρίως της βελτίωσης της νομοθεσίας που ανοίγει την αγορά πώλησης δανείων και τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, καθώς και την ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων που θα πρέπει να λάβει η κυβέρνηση και αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις.
Μετά την ολοκλήρωση της υιοθέτησης όλων των προαπαιτούμενων και υπό την προϋπόθεση ότι θα εγκριθούν από τα εθνικά κοινοβούλια, τα διοικητικά όργανα του ESM αναμένεται να αποδεχθούν το συμπληρωματικό Μνημόνιο και να εγκρίνουν την εκταμίευση της δεύτερης δόσης, βάσει του προγράμματος. Η δεύτερη δόση του προγράμματος του ESM θα γίνει τον Ιούνιο (7,5 δισ. ευρώ) ώστε να καλύψει την εξυπηρέτηση του χρέους και να επιτρέψει μία αρχική κάλυψη των χρεών του δημοσίου προς την πραγματική οικονομία.
Οι επόμενες εκταμιεύσεις θα χρησιμοποιηθούν για την κάλυψη χρεών του δημοσίου και την κάλυψη επιπλέον εξυπηρέτησης του χρέους και θα δοθούν μετά το καλοκαίρι. Αυτές οι εκταμιεύσεις θα δοθούν εφόσον υπάρχουν θετικές αξιολογήσεις από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Οι εκταμιεύσεις που αφορούν την εξυπηρέτηση του χρέους θα συνδεθούν με τα προαπαιτούμενα που αφορούν τις ιδιωτικοποιήσεις, συμπεριλαμβανομένων της δημιουργίας του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων και Επενδύσεων, της διακυβέρνησης των τραπεζών, της Υπηρεσίας Εσόδων και του ενεργειακού τομέα και θα εγκριθούν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, από το EWG και από τη διοίκηση του ESM.
Σε πλήρη συμμόρφωση με την ανακοίνωση του Eurogroup της 9ης Μαΐου, και υπό την προϋπόθεση της πλήρους συμμόρφωσης όλων των προαπαιτούμενων από την Ελλάδα και κατόπιν της ολοκλήρωσης της πρώτης αξιολόγησης το Eurogroup εξέτασε σήμερα τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους.
Το Eurogroup συμφώνησε να αξιολογήσει τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους βάσει των ακόλουθων βασικών σημείων (benchmarks) για το όριο κάλυψης των χρηματοδοτικών αναγκών χρηματοδοτικές ανάγκες (GFN): σύμφωνα με το βασικό σενάριο, αυτό θα πρέπει να διατηρηθεί χαμηλότερα από το 15% του ΑΕΠ και μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος και για μεσοπρόθεσμο διάστημα και κατόπιν χαμηλότερα του 20% του ΑΕΠ.
Το Eurogroup επαναλαμβάνει τις ακόλουθες γενικές αρχές που συμφωνήθηκαν στις 9 Μαίου για πιθανά πρόσθετα μέτρα αναφορικά με το χρέος: α. Πρόσβαση στις αγορές προκειμένου το καλυπτόμενο με δημόσιο χρήμα χρέος να καλυφθεί με ιδιωτικό χρήμα, β. Χαλάρωση του επιπέδου αποπληρωμής του χρέους, γ. Παροχή κινήτρων για συνέχιση της προσαρμογής της χώρας ακόμη και μετά το πέρας του προγράμματος και δ. Ευελιξία για κάλυψη της αβεβαιότητας αναφορικά με την πορεία του ΑΕΠ και των επιτοκίων στο μέλλον. Στις 9 Μαίου το Eurogroup επιβεβαίωσε, επίσης, ότι αποκλείεται το «κούρεμα» της ονομαστικής αξίας και ότι όλα τα μέτρα που θα ληφθούν θα είναι πλήρως ευθυγραμμισμένα με τους νόμους της Ευρωζώνης και με τους νομικούς κανόνες λειτουργίας των ESM και EFSF.
Βασιζόμενοι σε αυτές τις αρχές και υπό την προϋπόθεση ολοκλήρωσης του τεχνικού μέρους της όλης εργασίας από το EWG, το Eurogroup συμφώνησε σήμερα σε ένα πακέτο μέτρων για το χρέος, τα οποία θα εφαρμοστούν σταδιακά, ούτως ώστε να καλύψουν τις χρηματοδοτικές ανάγκες και θα είναι εκ των προτέρων και πλήρως ευθυγραμμισμένο με το πρόγραμμα του ESM.
Σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, το Eurogroup συμφωνεί σε ένα πρώτο «πακέτο» μέτρων, τα οποία θα τεθούν σε εφαρμογή μετά την ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης έως και το τέλος του προγράμματος και θα περιλαμβάνει:
- Χαλάρωση του «προφίλ» αποπληρωμών των δανείων του EFSF βάσει του τρέχοντος χρονικού ορίζοντα αποπληρωμής,
- Χρήση της διευρυμένης στρατηγικής χρηματοδότησης των ESM/EFSF ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος αναφορικά με τα επιτόκια, χωρίς, όμως, να επιβαρύνει οικονομικά τις άλλες χώρες,
- Επιβολή ορίου (waiver) του περιθωρίου των step-up επιτοκίων που αφορούν τη δόση αποπληρωμής του χρέους που συνδέεται με το ελληνικό πρόγραμμα για το έτος 2017.
Το Eurogroup ζήτησε από τις διοικήσεις ESM και EFSF να θέσουν σε εφαρμογή αυτά τα μέτρα βάσει των κανονισμών τους, αφού έχει γίνει πρώτα προπαρασκευαστική εργασία από το EWG και, όπου είναι απαραίτητο, να προετοιμαστεί η λήψη αποφάσεων από τα αρμόδια όργανα των ESM και EFSF. Η απόφαση της χαλάρωσης του «προφίλ» πληρωμών των δανείων του EFSF και της μείωσης του κινδύνου των επιτοκίων είναι δράσεις που πρέπει να έχουν προτεραιότητα.
Σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα, το Eurogroup αναμένει την εφαρμογή του δεύτερου μέρους των προαπαιτούμενων μέτρων, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος. Αυτά τα μέτρα θα τεθούν σε εφαρμογή εάν η επικυρωμένη ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους την οποία θα συντάξουν οι θεσμοί στο τέλος του προγράμματος δείξει ότι είναι απαραίτητα ώστε να επιτευχθεί το όριο των χρηματοδοτικών αναγκών. Θα υπόκεινται στη θετική αξιολόγηση των θεσμών και του Eurogroup για την εφαρμογή του προγράμματος.
Το κείμενο στα αγγλικά
The Eurogroup welcomes that a full staff-level agreement has been reached between Greece and the institutions. Also, the Eurogroup notes with satisfaction that the Greek authorities and the European institutions have reached an agreement on the contingency fiscal mechanism, which is in line with the Eurogroup statement adopted on 9 May in particular as regard the possible adoption of permanent structural measures, including revenue measures, to be agreed with the institutions. It therefore provides further reassurances that Greece will meet the primary surplus targets of the ESM programme (3.5% of GDP in the medium-term), without prejudice to the obligations of Greece under the SGP and the Fiscal Compact.
The Eurogroup also welcomes the adoption by the Greek parliament of most of the agreed prior actions for the first review, notably the adoption of legislation to deliver fiscal parametric measures amounting to 3% of GDP that should allow to meet the fiscal targets in 2018, to open up the market for the sale of loans and to establish the agreed Greek Privatisation and Investment Fund that should operate in full independence. The Eurogroup mandates the EWG to verify in the next few days the full implementation of the outstanding prior actions on the basis of an assessment by the institutions, in particular the corrections to the legislation on the opening up of the market for the sale of loans, and on the pension reform, as well as the completion of all prior actions related to the government pending actions in the field of privatization.
protothema.gr
ellada
