Από την Διονυσία Καρακεκέ για το The Body
Ο Albert Ellis, διάσημος ψυχοθεραπευτής, χαρακτηρίζει τη ζήλια «αυτοπροκαλούμενη μιζέρια».
Γυρνάς κουρασμένη από τη δουλειά κι ονειρεύεσαι να πέσεις όχι μόνο στο κρεβάτι αλλά και στην αγκαλιά του. Με το γύρισμα του κλειδιού στην πόρτα όμως, αντιλαμβάνεσαι ότι ο πολυαγαπημένος σου κλείνει βιαστικά τον υπολογιστή! Οι καμπάνες στο κεφάλι σου χτυπούν και οι υποψίες έρχονται να στρογγυλοκαθίσουν στην αδύναμη αυτοπεποίθησή σου. «Γιατί», «ποιος» «τι» και κυρίως «ποια»; Τα ερωτηματικά γίνονται τσουνάμι στον εγκέφαλό σου και χάνεις την ψυχραιμία σου; Γιατί, αν την είχες, θα μπορούσες να διαχειριστείς την κατάσταση καλύτερα αλλά προτιμάς την… κατά μέτωπον επίθεση και τις κατηγορίες: «Γιατί το έκλεισες τόσο βιαστικά;», «τι μου κρύβεις;», «μου λες ψέματα;» κ.λπ. κ.λπ. Η λίστα με τις κατηγορίες ατέλειωτη, όπως και η ανασφάλειά σου.
Οι υπόλοιπες μέρες και νύχτες σου θα περάσουν με μια σειρά αρνητικών σκέψεων και συνειρμών που κανένας φυσιολογικός –μη ζηλιάρης– άνθρωπος δεν θα έκανε ποτέ! «Θα είναι αυτή η πεταχτούλα στο γραφείο, έχω δει πώς τον κοιτάει» και «προχθές μιλούσε χαμηλόφωνα στο τηλέφωνο» και «δεν ήταν και τόσο πειστικές οι εξηγήσεις του για την προχθεσινή του καθυστέρηση στο σινεμά». Νιώθεις μόνη, ανασφαλής, εξαπατημένη. Νιώθεις ανήμπορη και ταυτόχρονα έτοιμη για όλα. Θες ξεκαθάρισμα τώρα. Κι άλλα ερωτηματικά: «Να ψάξω τον υπολογιστή του», «πού να έχει τον κωδικό του κινητού του;», «ποιος ξέρει με πόσες με έχει απατήσει…», «να βάλω ντετέκτιβ;» Και η παράνοια δεν τελειώνει ούτε εδώ: «Θα τον εκδικηθώ», «έτσι να κάνω το δαχτυλάκι μου, ο κολλητός του θα τρέχει σαν σκυλάκι πίσω μου», «θα του ανοίξω το κεφάλι!». Τέλος, τα σενάρια καταστροφής μέσα στο παραζαλισμένο κεφάλι σου οργιάζουν. Φαντάζεσαι να τον πιάνεις επ’ αυτοφώρω, να σε κυνηγάει στους δρόμους και να σε παρακαλάει να γυρίσεις πίσω, να κλαίει σαν μικρό παιδί γιατί τον παράτησες, να μπαίνεις στο εστιατόριο που τρώει με την άλλη και να μένει άναυδος. Να την παρατάει σύξυλη, λέγοντάς της «ήσουν ένα λάθος» και να σου κάνει πρόταση γάμου γονατιστός.
Τα συναισθήματα χορεύουν πεντοζάλη
Η βραβευμένη με Νόμπελ Αμερικανίδα συγγραφέας Pearl Buck είχε πει ότι «οι πιο επικίνδυνες καρδιακές παθήσεις είναι ο φθόνος, το μίσος και η πλεονεξία», ενώ ο χιουμορίστας Josh Billings έλεγε ότι «η αγάπη βλέπει από τηλεσκόπιο, ενώ ο φθόνος από μικροσκόπιο». Με λίγα λόγια, ειδικοί επιστήμονες και λογοτέχνες συμφωνούν ότι η ζήλια θολώνει την κρίση μας. Είναι αδύνατον να σκεφτείς λογικά όταν ζηλεύεις. Και το χειρότερο όλων είναι ότι η ζήλια ταλαιπωρεί τόσο το ζηλιάρη όσο και το αντικείμενο του πόθου του, ώστε στο τέλος κανείς από τους δύο δεν είναι ευτυχισμένος σε μια τέτοια «άρρωστη» . Η ένταση του αρνητισμού είναι τόσο μεγάλη που, τυφλωμένος από το πάθος, ο ζηλιάρης υποφέρει και κάνει και το σύντροφό του να υποφέρει, τόσο που η κοινή ζωή γίνεται κάτι παραπάνω από δυσάρεστη.
Γιατί ζηλεύεις;
Υπάρχουν πολλοί λόγοι. Από το αρνητικό πρότυπο των γονιών έως τη δική σου ανασφάλεια ή και απιστία. Αν εσύ απιστείς, έστω και με τα μάτια, θεωρείς αυτονόητο αλλά όχι αποδεκτό να το κάνει και ο σύντροφός σου. Κύρια αιτία, πάντως, σύμφωνα με τους ψυχολόγους, είναι η δική σου ανασφάλεια. Η σύγκριση με το «άλλο», το «καλύτερο», δεν τελειώνει ποτέ. Νιώθεις απειλούμενη από κάθε ενδιαφέρουσα θηλυκή ύπαρξη και θέλεις ο σύντροφός σου να έχει μάτια μόνο για σένα. Δεν έχεις κι άδικο. Μεγάλωσες με τη Σταχτοπούτα και τη Χιονάτη και θεωρείς, υποσυνείδητα πάντα, ότι ο σύντροφός σου οφείλει να είναι ο ιππότης με το άσπρο άλογο. Όσο κι αν κοροϊδεύεις… κατά βάθος θες να ζήσεις για πάντα σε ένα παιδικό παραμύθι με happy end. Ώρα να ξυπνήσεις. Αυτά δεν γίνονται ούτε στα παραμύθια!
Πώς και τι ζηλεύουν οι άνδρες;
Εσύ ζηλεύεις κυρίως τα συναισθήματα. Φοβάσαι μήπως ερωτευτεί κάποια άλλη. Αν για παράδειγμα σε απατήσει πιωμένος και δυστυχής γιατί τον έδιωξες από το σπίτι, ίσως να δείξεις και λίγη κατανόηση. Αν όμως μάθεις ότι φαντασιώνεται κάποια άλλη –τη γειτόνισσα με τη σιλικόνη–, την ώρα που κάνετε έρωτα, δεν θα του το συγχωρήσεις ποτέ! Εκείνος, πάλι, δεν ενδιαφέρεται τόσο για τα συναισθήματά σου. Αρκεί να γεύεται μόνο αυτός, ο κατακτητής, τα θέλγητρά σου… Ας φαντάζεσαι όποιον θέλεις. Σιγά τον «Ρούλη». Αρκεί να μη διανοηθείς να αφήσεις οποιονδήποτε να απλώσει χέρι επάνω σου! Είσαι και θα παραμείνεις δικιά του. Αλλιώς θα έρθει με το ρόπαλο και θα σε σύρει στη σπηλιά από τα μαλλιά, αλλά ποτέ μα ποτέ δεν θα ομολογήσει ότι ζηλεύει. Θα θυμώσει, θα φωνάξει, θα απειλήσει αλλά δεν θα το παραδεχτεί ποτέ. Φυσικά σε αυτή τη διαφορετική προσέγγιση έχουν παίξει ρόλο κοινωνικές και θρησκευτικές αντιλήψεις αιώνων. Αλλά οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι άνδρες και γυναίκες ζηλεύουμε διαφορετικά εκ φύσεως, εξαιτίας του διαφορετικού μας ψυχισμού.
Τα είδη της ζήλιας
Σύμφωνα με τον Φρόιντ, υπάρχουν τρία είδη ζήλιας: η φυσιολογική, η νευρωτική και η παθολογική.
Η φυσιολογική ζήλια
Τη γνωρίζουμε όλοι καλά. Την έχουμε αισθανθεί όταν μία άλλη γυναίκα φλερτάρει ξεδιάντροπα το σύντροφό μας μπροστά στα μάτια μας. Μόλις εκείνος μας αγκαλιάσει καθησυχαστικά και απομακρυνθεί ο κίνδυνος, ξεχνάμε και το περιστατικό.
Η νευρωτική ζήλια
Τη βιώνουν συχνά όσοι απιστούν. Τα δικά τους ενοχικά συναισθήματα, οι τύψεις τους, τους κάνουν να «προβάλλουν» τα συναισθήματά τους στο σύντροφό τους και να τον κατηγορούν ότι κάνει… ό,τι κι εκείνοι.
Η παθολογική ή αρρωστημένη ζήλια
Πρόκειται για εμμονή. Η ιδέα της απιστίας γίνεται ιός και καταβάλλει ολόκληρο τον τρόπο σκέψης και λειτουργίας του ζηλιάρη. Τα συναισθήματα είναι βασανιστικά και οδηγούν σε ακραίες καταστάσεις. Μέσα από το διαστρεβλωτικό αυτό πρίσμα και τον μεγεθυντικό φακό της μόνιμης ανησυχίας, παρεξηγεί και παρερμηνεύει το σύντροφό του, που βέβαια υποφέρει από αυτή τη συμπεριφορά. Ο Σαίξπηρ την περιέγραψε όσο πιο γλαφυρά μπορούσε αναφερόμενος στον Οθέλλο, που σκότωσε την αγαπημένη του Δεισδαιμόνα επειδή φοβόταν ότι τον απατούσε. Αν νιώθεις έτσι, καλύτερα να επισκεφτείς το συντομότερο έναν ειδικό. Και μην ξεχνάς ότι, αν δεν βοηθήσεις εσύ τον εαυτό σου, τότε δεν θα το κάνει κανείς.
Ποιοι απατούν περισσότερο
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Σeξουαλικής Συμπεριφοράς, οι γυναίκες είναι το ίδιο άπιστες όπως και οι άντρες, και ιδίως την τελευταία δεκαετία απατούν… περισσότερο από ποτέ. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, το 19% των γυναικών και το 23% των ανδρών έχει απιστήσει – ποσοστό αυξημένο κατά 5% και 4% αντίστοιχα σε σχέση με έρευνα που πραγματοποιήθηκε το 2010.
sxeseis
Tags: σχέση
