Συνέντευξη στον Μάνο Χατζηγιάννη
«Νομίζω ότι κάποιοι μας θεωρούν Μητροπόλεις τρίτης διαλογής» τόνισε μιλώντας αποκλειστικά στο «ΑΓΙΟΡΕΙΤΙΚΟ ΒΗΜΑ» ο Μητροπολίτης Λέρου, Καλύμνου καί Αστυπαλαίας Παϊσιος…
Σχολιάζει τους «νεωτεριστές που επιχειρούν να περάσουν τις δικές τους θεωρίες στην εκκλησία», τοποθετείται αναφορικά με τις διαδικασίες που οδήγησαν Ιεράρχες σε απομάκρυνση από μητροπολιτικούς θρόνους, μιλάει για την Πατμιάδα Σχολή και την Εκκλησιαστικη΄εκπαίδευση, εμφανίζεται αρνητικός στο ενδεχόμενο ίδρυσης τμήματος Ισλαμικών Σπουδών στη Θεολογική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, ενώ συγκινεί μιλώντας για το χειροφίλημα πού έκανε στον αοίδιμο Γέροντα Παϊσιο.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη:
Σεβασμιώτατε, ποιμαίνετε σε μια ιδιαίτερη μητροπολιτική περιφέρεια. Αισθάνεστε πως κάποιες φορές οι ιθύνοντες ξεχνούν τις ανάγκες των νησιωτών από τη Λέρο, την Κάλυμνο και την Αστυπάλαια;
Αγαπητέ κ Χατζηγιάννη, πράγματι από εννέα ετών και πλέον, ποιμαίνω επινεύσει πατρική της Αυτού Θειοτάτης Παναγιότητος κα ψήφοις κανονικοίς της Αγίας Ιεράς Συνόδου, την θεόσωστον Επαρχίαν της Ιεράς Μητροπόλεως Λέρου, Καλύμνου και Αστυπαλαίας.
Μητρόπολη , της εν Δωδεκανήσω Εκκλησίας, του Οικουμενικού Θρόνου. Πράγματι έχω αυτήν την αίσθηση και νομίζω ότι μας θεωρούν Μητροπόλεις τρίτης διαλογής. Πλην όμως δεν πρέπει έτσι, διότι ζούμε σε μια ακριτική περιοχή με πολλαπλά προβλήματα, τοπικά και εθνικά. Καθημερινώς τα νησιά μας επισκέπτονται είτε οικονομικοί μετανάστες, είτε άνθρωποι πού διαφεύγουν από διάφορες καταστάσεις στις χώρες τους και επομένως η πολιτεία θα έπρεπε να έρχεται αρωγός σε ότι πράττουν οι Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου.
Άπαντες αναγνωρίζουν το τεράστιο κοινωνικό έργο της Εκκλησίας. Μέχρι και ο πρωθυπουργός πρόσφατα εξήρε τη στήριξη που προσφέρει η Εκκλησία στην κοινωνία. Πόσο δύσκολο είναι όμως σε αυτούς τους χαλεπούς καιρούς να ανταποκριθεί η Εκκλησία στο έργο της φιλανθρωπίας με την παροχή συσσιτίων, αλλά και με τη στήριξη ευπαθών ομάδων μέσω των ιδρυμάτων της;
Βεβαίως, κατά καιρούς ο πρωθυπουργός εξήρε και στηρίζει το έργο γενικά που προσφέρει η Εκκλησία στους χαλεπούς αυτούς καιρούς. Η Εκκλησία και συγκεκριμένα η Μητρόπολις πού έχω την τιμή να ποιμαίνω, προσπαθεί να ανταποκριθεί με συσσίτια, κοινωνικά παντοπωλεία, ιματιοθήκη, φαρμακείο, αλλά και παροχή συσσιτίου, προσπαθεί να στηρίξει τας ευπαθείς ομάδας, αλλά και μέσω των δύο γηροκομείων της Λέρου και της Καλύμνου και της Στέγης Αρρένων Καλύμνου, ανταποκρίνεται στο φιλανθρωπικό της έργο.
Όμως τούτο το έργο το βοηθούν οι χορηγοί, πού ευτυχώς σε αυτήν χαλεπή εποχή υπάρχουν ακόμα και συντρέχουν το έργο της Εκκλησίας, αλλά και διάφορες κυρίες και δεσποινίδες, οι οποίες σαν καλές σαμαρείτισσες, εργάζονται οικειοθελώς για να βγει ένα ζεστό φαγητό, για να ντυθεί και να υποδεθεί ένας εμπερίστατος, για να έχει ένας αδελφός μας μια βοήθεια.
Για την τρέχουσα περίοδο είστε μέλος της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Ποιες είναι οι προτεραιότητες για το επόμενο διάστημα;
Βεβαίως για την τρέχουσα περίοδο είμαι μέλος της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου, όπου με την εμπνευσμένη καθοδήγηση της Α.Θ.Π. του Οικουμενικού Πατριάρχου, ως Προέδρου της Συνόδου, αλλά και των εκλεκτών συνοδικών, γίνεται μία εις βάθος και εις πλάτος εργασία, στο πρυτανείο ήτοι στην Ιερά Σύνοδο του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Θεωρώ τιμή μου προσωπική, αλλά και τιμή του Ιερού Κλήρου και των πιστών της Επαρχίας μου, όπως ο επίσκοπος συμμετέχει σε αυτό το ύψιστο όργανο της Εκκλησίας. Οι διεργασίες της Ιεράς Συνόδου, μπορώ να πω, έχουν πανορθόδοξο χαρακτήρα και έρχονται θέματα τα οποία σχετίζονται, ουχί μόνον με τας Μητροπόλεις του Θρόνου , αλλά και εκτός, γενικά της Ορθοδόξου Εκκλησίας.
Ακούστηκε εντόνως από το καλοκαίρι πως επίκειται αγιοκατάταξη του Γέροντος Παϊσιου του Αγιορείτου. Έχετε κάποια σχετική πληροφόρηση;
Επί του παρόντος δεν γνωρίζω τι σχετικό, πλην όμως θα ήμουν ευτυχής και εγώ να υπογράψω την πατριαρχική πράξη αγιοκατάταξης γι’ αυτήν την αγία μορφή του ορθοδόξου μοναχισμού.
Την προηγούμενη χρονιά πολλά ήταν εκείνα τα γεγονότα τα οποία προκάλεσαν αντιδράσεις στους πιστούς. Το αντιρατσιστικό νομοθέτημα, η αργία της Κυριακής, το σύμφωνο συμβίωσης, το μάθημα των Θρησκευτικών, η δημοπράτηση του τεμένους… Πιστεύετε πως υπάρχει ένας υπόγειος πόλεμος εναντίον της Εκκλησίας στη χώρα μας; Η Ιερά Σύνοδος της Ελλαδικής Εκκλησίας έχει αντιμετωπίσει όπως θα έπρεπε τις «δοκιμασίες»;
Βεβαίως, αυτά τα τελευταία χρόνια, υπάρχει μία εκκοσμίκευσις των πάντων και δη στην εκκλησία καιυπάρχουν κάποιοι νεωτεριστές να περάσουν τις δικές τους θεωρίες. Όμως, ο Θεάνθρωπος Ιησούς διά της παρουσίας Του στον κόσμο αυτό και του κηρύγματος Του, ήλθε να φέρει την αγάπη και την ισότητα στον κόσμο, και διά της Εκκλησίας του να σωθεί ο πιστός. Το μήνυμα αυτό του Κυρίου, θωρακίζεται διά των αποστόλων, των Πατέρων της εκκλησίας, των μοναχών και των πιστών, οι οποίοι πιστοί έρχονται να εφαρμόσουν τους κανόνες της Εκκλησίας. Επομένως λοιπόν, υπάρχει σήμερα από ομάδα ανθρώπων απαίτηση όλων αυτών των παραπάνω και εκκοσμίκευση, αλλά Κύριος οίδε.
Το τελευταίο χρονικό διάστημα όλο και συχνότερα κινούνται οι σχετικές διαδικασίες που εν τέλει οδηγούν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο στην απομάκρυνση Ιεράρχου από το μητροπολιτικό του θρόνο λόγω αδυναμίας ασκήσεως των καθηκόντων του. Πως το σχολιάζετε;
Ο επίσκοπος, κατά τους Κανόνες της Εκκλησίας, είναι ο νυμφίος της επισκοπής και εφ’ όρου ζωής, δέον όπως ποιμαίνει το ποίμνιο του. Βεβαίως υπάρχουν και περιπτώσεις και εξαιρέσεις που συνιστούν διά την εύρυθμον διαποίμανση μιας επισκοπής και ορισμένες απαραίτητες ενέργειες υπό της Εκκλησίας. Θα έπρεπε η Εκκλησία προς τούτο να είχε προδιαγράψει μία κατάσταση, ούτως ώστε και αυτοί που ίσως να αποχωρούσαν από την μητρόπολίν των να ευρίσκοντο σε μια καλλιτέρα διαβίωση.
Έχετε φοιτήσει στην Πατμιάδα Εκκλησιαστικὴ Σχολὴ. Πώς βλέπετε σήμερα τις εκκλησιαστικές σπουδές, αλλά και την υποβάθμισή τους από την Πολιτεία με κλείσιμο Εκκλησιαστικών Σχολείων, κλπ;
Εφοίτησα στην Πατμιάδα Σχολή και οφείλω χάριτας πολλάς. Προσωπικά σαν φοιτητής της Πατμιάδος Σχολής εδιδάχθην τα Ιερά της Επιστήμης Γράμματα, από σοφούς διδασκάλους, είτε αδελφούς της Ιεράς Μονής, είτε λαϊκούς θεολόγους και καθηγητάς άλλων ειδικοτήτων. Εγώ χαρακτηρίζω την Σχολή κατά την εποχή μας, λειτουργούσα ως μία κυψέλη πού έδιδε στους ιεροσπουδαστάς την πνευματικήν καλλιέργειαν, ούτως ώστε σε ηλικία κατάλληλη κατά τους Κανόνας, να εισέρχονται στον Ιερό Κλήρο και να αναδεικνύονται ποιμένες σωστοί. Η Πατμιάς Σχολή από την ίδρυση της έως και προσφάτως, στο ενεργητικό της έχει να επιδείξει Αρχιερείς, ευλαβείς Ιερείς, καθηγητές , αλλά και ουχί μόνον, διότι πολλοί σπουδαστές της Σχολής είς την ιδιωτικήν τους ζωή, ευημερούν με τις αναπολήσεις εκείνης της περιόδου.
Δυστυχώς, τα χρόνια αυτά τόσον η Εκκλησία όσον και η Πολιτεία, δεν κρατούν τις εκκλησιαστικές σχολές, στο ύψος πού έπρεπε να είναι και βλέπουμε μια χαλάρωση της εκκλησιαστικής εκπαιδεύσεως με αποτέλεσμα και τα στελέχη της σήμερον Εκκλησίας να είναι ουχί της αξίας πού θα έπρεπε. Στις δε θεολογικές σχολές της πατρίδος μας με το σύστημα εισαγωγής, από το 1974 έως και σήμερα, παρά την προσπάθεια των καθηγητών και γενικά των Σχολών, φαίνεται ότι η Εκκλησία δυσκόλως ευρίσκει αποφοίτους δια να τους θέσει εις υπευθύνους θέσεις. Νομίζω ότι δεν είναι δυνατό σε κάθε μητρόπολη να λειτουργεί μια εκκλησιαστική σχολή. Άλλωστε οι παλαιού τύπου εκκλησιαστικές σχολές ήταν περίπου οκτώ με εννέα, μαζί με τα ιεροδιδασκαλεία Βελλάς και Θεσ/νίκης. Αυτές επιτελούσαν ένα σωστό και πλούσιο έργο. Βεβαίως, η κάθε Μητρόπολις έχει το δικαίωμα, με την φροντίδα του επισκόπου και των ιερέων της να δίδει μια πρακτική εκκλησιαστική κατάρτιση εις τους νέους της περιφερείας των , τα οποία παιδιά μετά να φοιτούν στις σχολές πού ακόμα σήμερα λειτουργούν για πληρεστέρα κατάρτιση. Κάθε γωνιά και εκκλησιαστική σχολή, νομίζω, δεν είναι σωστό!
Έχετε σπουδάσει Θεολογία στη Θεολογικὴ Σχολὴ του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Πρόσφατα ελήφθη μια απόφαση για ίδρυση τμήματος Ισλαμικών Σπουδών εκεί. Πως το κρίνετε;
Εγώ νομίζω ότι στις θεολογικές σχολές, με την έδρα πού διαθέτουν της Θρησκειολογίας, δεν θα ήτο πρόσφορο να λειτουργήσει, ξεχωριστό τμήμα ισλαμικών σπουδών, διότι οι φοιτητές, με γνώση της θρησκειολογίας , αλλά και της κοινωνιολογίας, παίρνουν μια εγκυκλοπαιδική γνώση περί των θρησκευμάτων.
Πιστεύετε πως γενικότερα ο χριστιανισμός δέχεται μια τεράστια πολεμική διεθνώς; Πως κρίνετε τον σύγχρονο διωγμό των Χριστιανών στη Μέση Ανατολή;
Πάντοτε ο Κύριος μας ήταν σημείον αντιλεγόμενον και εφ’ όσον ήταν ο Ίδιος σημείον αντιλεγόμενον, το αυτό και η Εκκλησία. Όμως ζη Κύριος, ζη και η Εκκλησία Του και ο λαός Αυτής. Βεβαίως, στα μέρη αυτά από τα χρόνια της Βίβλου έως και σήμερα, υπάρχει αυτή η ακαταστασία. Κύριος οίδε!
Αποτελεί απειλή για την Εκκλησία η εκκοσμίκευση;
Βέβαια, η Εκκλησία ως θεόσδοτος οργανισμός με διπλή αποστολή, την θείαν χάριν αφ’ ενός και την διοίκησιν αφ’ ετέρου, παρουσιάζει στις μέρες μας όντως μία εκκοσμίκευση, πράγμα το οποίον οι πατέρες της Εκκλησίας μας και δη οι Καππαδόκες, αυτήν την εκκοσμίκευση, χρησιμοποιούσαν υπέρ του χριστιανικού λαού. Και επομένως η Εκκλησία μας σήμερα, στην εποχή πού ζούμε, πρέπει να κινείται και να εδράζεται, βάσει βεβαίως των Κανόνων της, αλλά και να φαίνεται , όχι στην ουσία, αλλά στην πράξη, ότι αντιλαμβάνεται τα μηνύματα των καιρών, τα οποία πρέπει να επιλύσει πάντοτε με ταπείνωση, με υπομονή, με καρτερία και προ πάντων με αγάπη Χριστού.
Ποιες είναι οι εμπειρίες σας από το Άγιον Όρος;
Οι εμπειρίες μου από το Άγιον Όρος, όταν ως φοιτητής το επισκεπτόμουν τακτικά, ήταν τέτοιες κατά τις οποίες ο καθένας πρέπει να ζεί και να κινείται κατά την εν Χριστώ ζωή. Αυτές τις εμπειρίες των Μοναχών πρέπει και εμείς να τις ζούμε, ούτως ώστε να βρούμε και εμείς το σημείον επαφής μας με τον Νυμφίο Χριστό. Το λιγοστό φως των μοναστηριών, η κοινή προσευχή, η κοινή τράπεζα και γενικώς η μοναχική ζωή, είναι αυτές οι αρετές πού πρέπει να κοσμούν όχι μόνον τους μοναχούς, αλλά και αυτούς τους κοσμικούς. Η εμπειρία μου από το χειροφίλημα πού έκανα στον αοίδιμο Γέροντα Παϊσιο, αλλά και η συγκατοίκησις μου, ως φοιτητού, στην Ιερά Μονή Αγίας Θεοδώρας Θεσ/νίκης, όπου εγνώρισα τον γεωπόνον καθηγητήν Μοναχόν Αρσένιον, της Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής, του οποίου σήμερον τα άγια οστά του αναπαύονται στο κοιμητήριο της Ι.Μ. Ταξιάρχου Μιχαήλ στο Θάρρι Ρόδου, ήταν ουσιαστική, διότι στο πρόσωπα του Μοναχού Αρσενίου και του πατρός Παϊσίου, έβλεπα νοερώς την εικόνα του θαβωρείου φωτός.
