Μεγάλωσε και συνεχίζει να μεγαλώνει γενιές και γενιές παιδιών. Είναι από τα πιο δημοφιλή όλου του πλανήτη και ακόμη και οι ενήλικες όταν κάθονται να παίξουν, παθιάζονται σαν την πρώτη φορά. Όπως τότε που ήταν παιδιά. Ο λόγος για ποια άλλη; Μα για την Monopoly. Το επιτραπέζιο που αγαπήθηκε όσο κανένα, μα συγχρόνως και αμφισβητήθηκε όσο κανένα.
Η αλήθεια είναι πως δύσκολα υπάρχει κάποιος που να μην έχει κάτσει έστω μια φορά να παίξει Monopoly. Και αν δεν έχει τύχει, σίγουρα γνωρίζει τους βασικούς κανόνες της. Οι παίκτες αγοράζουν γη (αν τους κάτσει καλά το ζάρι, αγοράζουν ακριβή γη) που στη συνέχεια την χτίζουν και παίρνουν ενοίκιο απ’ όσους τους φέρνει η ζαριά σε αυτήν. Σπίτια, ξενοδοχεία, χρήματα, τράπεζες και φυλακή. Ένα παιχνίδι τύχης, τακτικής και αγοραπωλησίας.
Και ίσως γι’ αυτό η Monopoly δεν άργησε να συνδεθεί με τον Καπιταλισμό, αποκτώντας φίλους και πολέμιους. Και να χάσει τον αρχικό σκοπό της που ήταν διδακτικός. Τουλάχιστον, αυτό ήθελε να πετύχει η εφευρέτρια του διάσημοι επιτραπέζιου, η Ελίζαμπεθ Μάγκι. Γιατί, μπορεί στη συνέχεια πολλοί να χαρακτήρισαν τη Monopoly ως το «παιχνίδι του Καπιταλισμού», όμως, η Μάγκι όταν το 1904 κατοχύρωσε δίπλωμα ευρεσιτεχνίας για το «Παιχνίδι του σπιτονοικοκύρη» (Landlord’s Game), όπως αρχικά λεγόταν, είχε στο νου της πως με αυτό θα μπορούσε να καταγγείλει τα μειονεκτήματα του καπιταλισμού ως ισχύοντος οικονομικού συστήματος.
Το «Παιχνίδι του σπιτονοικοκύρη»
Δημιουργός του θρυλικού επιτραπέζιου ήταν ο Charles Darrow από τη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ, ο οποίος το έφτιαξε το 1933. Μάλιστα, τα πρώτα κομμάτια δημιουργήθηκαν από άχρηστα υλικά του σπιτιού του: ένα κομμάτι μουσαμά κάλυπτε το ταμπλό, οι κάρτες ήταν χειρόγραφες, ενώ τα σπίτια και τα ξενοδοχεία ήταν φτιαγμένα από ξύλινα σκουπιδάκια.
Ωστόσο, κατά πολλούς, τα εύσημα θα έπρεπε να πάρει η γεννημένη το 1866 Ελίζαμπεθ Μάγκι, η οποία κατοχύρωσε την πατέντα για ένα παιχνίδι που είχε εφεύρει στο στυλ της Monopoly. Η Μάγκι ήταν μία δυναμική κι έντονα πολιτικοποιημένη γυναίκα, που πήγαινε κόντρα στους κανόνες και την πολιτική της εποχής. Σχεδόν αναρχική, ανύπαντρη στα 40 της και περήφανη για την απόφασή της αυτή, έφτανε ακόμη και σε ακραίες πράξεις προκειμένου να στηλιτεύσει την υποδεέστερη θέση των γυναικών στην κοινωνία. «Δεν είμαστε μηχανές… Έχουμε μυαλά, επιθυμίες, ελπίδες και φιλοδοξίες», συνήθιζε να λέει.
Και δε σταματούσε εκεί. Η Μάγκι ήθελε να «χτυπήσει» και τον Καπιταλισμό, δημιουργώντας το «Παιχνίδι του σπιτονοικοκύρη». Το «Landlord’s Game», όπως ονομαζόταν, αποτελούνταν από ένα τετραγωνικό ταμπλό με 9 διαφορετικές περιοχές σε κάθε πλευρά. Οι παίκτες έπρεπε να κάνουν τον κύκλο του ταμπλό, αγοράζοντας οικόπεδα και σταθμούς τραίνου και πληρώνοντας ενοίκια. Υπήρχαν μάλιστα και 2 γωνίες με τις οδηγίες «Πήγαινε στη Φυλακή» ή πήγαινε στο «Δημόσιο Πάρκο».
Η Μάγκι εφηύρε το παιχνίδι ώστε να διδάξει τα δεινά από τη συσσώρευση πλούτου σε βάρος άλλων, καθώς και τη θεωρία που προτείνει πως αν οι άνθρωποι έχουν κέρδη από την περιουσία τους -ανεξαρτήτως του μεγέθους της-, τελικά όλο το χρήμα θα καταλήξει νομοτελειακά στα χέρια ενός και μόνο ανθρώπου.
Μάλιστα, όπως εξηγούσε η ίδια σκοπός των κανόνων ήταν «να συμμετέχουν οι παίκτες σε μία πρακτική επίδειξη του σημερινού συστήματος αγοράς γης με όλα τα συνήθη αποτελέσματα. Και συνεπώς, να καταλάβουν πώς οι διαφορετικές προσεγγίσεις στην ιδιοκτησία μπορούν να οδηγήσουν σε εντελώς διαφορετικά κοινωνικά αποτελέσματα».
«Αν η Μάγκι υποψιαζόταν την εξέλιξη του παιχνιδιού, θα έστελνε η ίδια τον εαυτό της στη φυλακή»
Επηρεασμένη από τις ιδέες του οικονομολόγου Χένρι Τζόρτζ, ο οποίος υποστήριζε ότι η γη είναι δημόσια και η φορολόγησή της θα έσωζε τον κόσμο από τους κερδοσκόπους, η Ελίζαμπεθ Μάγκι πίστευε ότι δημιούργησε ένα διδακτικό επιτραπέζιο παιχνίδι. Ωστόσο, η ιστορία και η εξέλιξη του μάλλον δεν την δικαίωσαν. Και τελικά, οι παίκτες έδειξαν τη ροπή τους προς τον καπιταλισμό και την ιδιοκτησιακή μανία του συγχρόνου κόσμου. «Αν η Μάγκι υποψιαζόταν την εξέλιξη του παιχνιδιού, θα έστελνε η ίδια τον εαυτό της στη φυλακή», είχε γράψει το BBC χαρακτηριστικά σε παλαιότερο άρθρο του.
Αν και το παιχνίδι της διαδόθηκε και αγαπήθηκε, η ίδια δεν κατάφερε να συνδέσει επίσημα το όνομά της με τη δημιουργία της μετέπειτα διάσημης Monopoly. O Charles Darrow ήταν αυτός που δημιούργησε την έκδοση η οποία και αγοράστηκε από την εταιρεία των αδελφών Parker.
Ωστόσο, αρχικά η εταιρεία είχε απορρίψει το παιχνίδι, επικαλούμενη «52 θεμελιώδη σφάλματα», στα οποία συμπεριλαμβάνονταν η διάρκεια του παιχνιδιού, το θέμα και η συνθετότητα που παρουσίαζε. Μετά όμως, την επιτυχία στις πωλήσεις του παιχνιδιού από τον ίδιο τον Darrow, στη Φιλαδέλφεια, η εταιρεία επανακαθόρισε τη στάση της και διαπραγματεύτηκε τα δικαιώματα για να βγάλει τη Monopoly στην αγορά το 1935, με αρχική τιμή 2 δολάρια.
Τα χαρακτηριστικά πιόνια του επιτραπέζιου, στην αρχική έκδοση ήταν 10: Σίδερο, πορτοφόλι, φανάρι, αυτοκίνητο, δαχτυλήθρα, παπούτσι, ημίψηλο καπέλο, πολεμικό πλοίο, κανόνι και ένα κουνιστό αλογάκι! Όσο για την εμβληματική εικόνα του άντρα με το ημίψηλο καπέλο που έγινε σύμβολο του παιχνιδιού και ονομάζεται «Πλούσιος Θείος με τα Σακιά» (Rich Uncle Pennybags), δεν είναι απίθανο να εικονίζει το διάσημο επιχειρηματία J.P. Morgan, κάτι που υποστηρίζει και το περιοδικό Jetset Magazine.
Ο J.P. Morgan μεγαλούργησε τις δεκαετίες πριν την ευρεία κυκλοφορία του παιχνιδιού και θεωρούνταν ένας από τους σημαντικότερους άντρες των ΗΠΑ. Μάλιστα, μεταξύ των δραστηριοτήτων του συγκαταλέγεται και η ίδρυση της μονοπωλιακής United States Steel Corporation.
Η Monopoly σε αριθμούς
Το δημοφιλές αυτό επιτραπέζιο συνδέθηκε άρρηκτα με τον Καπιταλισμό. Αν τον πολέμησε, όπως οραματιζόταν η Μάγκι ή αν τελικά μυεί τους παίκτες στο συγκεκριμένο σύστημα, μάλλον είναι μία υποκειμενική γνώμη. Ωστόσο, όλοι συμφωνούν πως πρόκειται για το πιο πετυχημένο επιτραπέζιο και μόνο τυχαία δεν μπήκε το 1999 στο Βιβλίο των ρεκόρ Γκίνες, αφού μέχρι τότε ο αριθμός παικτών άγγιζε τα 500 εκατομμύρια. Σήμερα υπολογίζεται ότι έχουν παίξει Monopoly περισσότεροι από 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι.
Επίσης, αν κι έχουν περάσει τόσα χρόνια από την κυκλοφορία της, η τιμή της παραμένει σε ανταγωνιστικά επίπεδα ή αντίστοιχη με νεοκυκλοφόρητα επιτραπέζια.
- Η πιο ακριβή έκδοση που έχει πωληθεί ποτέ είναι έναντι του ποσού των 2 εκατ. ευρώ κι αυτό διότι ήταν κατασκευασμένη από χρυσό και διαμάντια.
- Υπολογίζεται ότι παγκοσμίως έχουν πωληθεί 275.000.000 κομμάτια Monopoly.
- Έχει εκδοθεί σε 43 γλώσσες, σε περισσότερες από 100 χώρες.
- Το μεγαλύτερο σε διάρκεια παιχνίδι κράτησε, 1.680 ώρες, ήτοι 70 ολόκληρες μέρες!
(?)
Πηγή: diethnh
