Οι τράπεζες, ο εκβι@σμός και το νέο μνημόνιο

Γράφει ο Σταύρος Χριστακόπουλος

Η Τράπεζα της Ελλάδος ήδη δημοσιοποίησε τις εκτιμήσεις της για το χρηματοδοτικό κενό των τραπεζών – και συνεπώς το ύψος των αναγκών σε φρέσκα κεφάλαια –, βασισμένη στην έκθεση 150 σελίδων της BlackRock.

Με βάση το «καλό» σενάριο οι ανάγκες αυτές ανέρχονται σε 6,4 δισ. ευρώ και με τη δημοσιοποίησή του οι τράπεζες άρχισαν τις ανακοινώσεις για αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου ή …………
άλλους τρόπους κάλυψης του κενού τους.

Όμως η BlackRock δεν έχει μόνο «καλό», αλλά και «κακό» σενάριο. Αυτό θα ισχύσει σε περίπτωση που η οικονομία παραμείνει σε ύφεσης και το 2015. Στην περίπτωση αυτή οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών εκτινάσσονται στα 9,4 δισ. ευρώ.

Δηλαδή θα πάμε στο… λιγότερο δυσμενές από τα δύο σενάρια του ΔΝΤ, για το οποίο στην ελληνική τραπεζική πιάτσα έβγαζαν… αφρούς τις προηγούμενες μέρες!

Προφανώς λοιπόν τίποτε δεν λήγει με τις ανακοινώσεις Προβόπουλου. Επομένως ας δούμε πώς διαμορφώνεται το τοπίο βασισμένοι και στο ρεπορτάζ του «Ποντικιού» που κυκλοφόρησε την περασμένη Πέμπτη.

Η μάχη για τις τράπεζες, η οποία βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, παραμένει μία από τις κεντρικότερες αντιπαραθέσεις – αν όχι η πιο κεντρική – με την τρόικα. Η δημόσια διαφωνία Προβόπουλου – τροϊκανών ανέδειξε αυτό που υποβόσκει εδώ και μήνες: ένα παιχνίδι ισχύος με «έπαθλο» την κυριαρχία επί του τραπεζικού συστήματος τα επόμενα χρόνια. Δεν είναι εύκολο ή ακίνδυνο παιχνίδι: οι «παίκτες» γνωρίζουν ότι αυτός που θα ελέγχει τις τράπεζες θα ελέγχει ολόκληρη τη χώρα.

Γιατί; Διότι οι τράπεζες, διά της πίεσης που θα μπορούν να ασκούν σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά λόγω των δανείων συνολικού ύψους 217 δισεκατομμυρίων ευρώ – εκ των οποίων περίπου 70 δισ. «κόκκινα» –, πρακτικά θα μπορούν να ανεβοκατεβάζουν διοικήσεις επιχειρήσεων, να αποσπούν τις μετοχές τους, να ελέγχουν την υποθηκευμένη αγροτική γη, ακόμη και να βάζουν ή να βγάζουν κόσμο από τα σπίτια του.

Ακόμη και στο εσωτερικό της τρόικας, πάντως, το μέτωπο δεν είναι αρραγές. Το ΔΝΤ ανεβάζει τις κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών πάνω από τα εννέα δισεκατομμύρια ευρώ, γνωρίζοντας ότι ένας τέτοιος αριθμός υποχρεώνει – εκτός συνταρακτικού απροόπτου – την Ελλάδα να υπογράψει νέα δανειακή σύμβαση (πρακτικά νέο μνημόνιο), χωρίς απαραίτητα να μετέχει σε αυτήν το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η ΕΚΤ εμφανίζονται πιο συγκρατημένες, γνωρίζοντας ότι στο τέλος της ημέρας αυτές θα κληθούν να βάλουν το χέρι στην τσέπη.

Από όλο αυτό το μπρα ντε φερ ένας είναι βέβαιο ότι θα βγει ζημιωμένος: ο δανειολήπτης. Διότι, όποια και αν είναι η κατάληξη των διαπραγματεύσεων, οι πιέσεις για τη διευθέτηση των καθυστερούμενων δανείων θα ενταθούν, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Τέλος δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ελληνικές τράπεζες έχουν ήδη πουλήσει μέρος των δανείων τους σε ξένα κεφάλαια – «γύπες», τα οποία σε πρώτη φάση θα επιχειρήσουν να εισπράξουν ακόμη και το 100% από τα οφειλόμενα.

 Εκβι@σμός με… προοπτική

Ο διοικητής της ΤτΕ παρουσίασε το «καλό» σενάριο με το επιχείρημα ότι εν τέλει «οι αγορές θα κρίνουν». Όπως λένε μάλιστα στην κεντρική τράπεζα, «οι αγορές τα τελευταία χρόνια είναι αυτές που έκριναν όλα τα μεγάλα ζητήματα».

Η κεντρική επιδίωξη της τρόικας εστιάζεται στην απορρόφηση του συνόλου των κεφαλαίων που σήμερα είναι παρκαρισμένα στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ώστε να στηριχθούν οι τράπεζες.

Το ότι οι εκτιμήσεις της τρόικας – κυρίως του ΔΝΤ – προκύπτουν από προβλέψεις για την πορεία της οικονομίας και τα κέρδη των τραπεζών σε ορίζοντα πενταετίας δείχνει ότι ο στόχος είναι, μέσω της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, να δημιουργηθεί «χρηματοδοτικό κενό», ώστε οι δανειστές να σπρώξουν την Ελλάδα σε νέο δανεισμό και νέο σκληρό μνημόνιο.

Αυτή η επιδίωξη συνιστά εκβι@σμό, ο οποίος απευθύνεται όχι μόνο στην παρούσα κυβέρνηση, αλλά πιθανότατα και στην επόμενη – αναλόγως του χρόνου διεξαγωγής των εκλογών και πάντα με δεδομένο ότι οι εκτιμήσεις των δανειστών στηρίζονται στις δικές τους προβολές για την ελληνική οικονομία σε βάθος πενταετίας.

Από την άλλη, όμως, πολλοί είναι αυτοί που φοβούνται πως η πρόβλεψη για δυσμενείς εξελίξεις σε βάθος πενταετίας αποκαλύπτει – πέραν του εκβιασμού – αποκαλύπτει τις πράγματι απαισιόδοξες εκτιμήσεις της τρόικας για την πορεία τόσο των δημοσιονομικών δεικτών της Ελλάδας όσο και της πραγματικής οικονομίας.

Άλλωστε… πλάκα έχει η ιστορία με το πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο στηρίζεται σε όσες υποχρεώσεις η κυβέρνηση αφήνει απλήρωτες, ακόμη μεγαλύτερη πλάκα έχει η εικασία ότι μπορούμε να το διατηρήσουμε – και μάλιστα αυξανόμενο – για πολλά χρόνια, αλλά αυτό το παραμύθι είναι μόνο για εσωτερική κατανάλωση.

Η τρόικα, λοιπόν, όχι μόνο δεν πείθεται, αλλά αντιθέτως φαίνεται διατεθειμένη να δεσμεύσει την Ελλάδα για πολλά χρόνια ακόμη σε αυστηρή επιτήρηση. Προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος, θα δούμε και άλλους εκβιασμούς, πέρα από αυτόν για τις τράπεζες.

Ως εκ τούτου οι τράπεζες δεν είναι το μόνο σημείο στο οποίο οι δανειστές επιχειρούν να στριμώξουν την κυβέρνηση και να αναδείξουν τις αβεβαιότητες των επόμενων χρόνων. Έρχονται οσονούπω και άλλα, μερικά από τα οποία θα αναδειχθούν σε όλη τους την έκταση αμέσως μετά τις ευρωεκλογές. Ποια και πόσα θα είναι αυτά; Μια καλή αρχή προς την κατανόηση του προβλήματος θα είναι να διαβάσετε το «Ποντίκι» την ερχόμενη Πέμπτη…