«Όργιο» με την παράνομη πώληση πλαστών φαρμάκων μέσω του διαδικτύου

«Οι λαθρέμποροι έχουν απλώσει τα δίχτυα τους στο χώρο του φαρμάκου, διότι τα ποσά που παίζονται είναι απίστευτα υψηλά. Αρκεί να αναλογιστεί κάποιος ότι η συνολική κατανάλωση φαρμάκων στην Ευρώπη αγγίζει τα 230 δις ευρώ, οπότε οι λαθρέμποροι στοχεύουν να πάρουν από αυτόν τον τζίρο έστω ένα μικρό ποσοστό, το οποίο όμως είναι ικανοποιητικό όταν μιλάμε για δισεκατομμύρια. Το τραγικό είναι ότι πλέον τα φάρμακα αυτά δεν είναι μόνον τα γνωστά «life style» (για στυτική δυσλειτουργία, αλωπεκία, παχυσαρκία κλπ), αλλά είναι και φάρμακα που προορίζονται για σοβαρότατες ασθένειες, όπως μαλάρια και φυματίωση, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Επιπλέον, είναι σχεδόν αδύνατο-ακόμη και για έναν επαγγελματία- να ξεχωρίσει μόνο από τη συσκευασία πότε ένα φάρμακο είναι πλαστό».

Τις παραπάνω επισημάνσεις έκανε ο διευθυντής του Κυπριακού Οργανισμού Επαλήθευσης Φαρμάκων (ΚΟΕΦ), Αρτούρος Ισσέγιεκ, κατά τη διάρκεια της ομιλίας του με θέμα «Ψευδεπίγραφα φάρμακα: Η Ευρώπη θωρακίζεται» στο 17^ο συνέδριο-έκθεση PHARMApoint που διοργάνωσε στην Θεσσαλονίκη ο Φαρμακευτικός Σύλλογος της πόλης.

Παράλληλα, ανέφερε ότι για τις 28 χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης το συνολικό κόστος από την παράνομη πώληση πλαστών φαρμάκων αναλογεί κατά μέσο όρο στο 4,4% των συνολικών πωλήσεων, το οποίο μεταφράζεται σε 10,2 δις ευρώ το χρόνο.

Πρόκειται για σημαντική απώλεια εσόδων της βιομηχανίας και των χονδρεμπόρων, καθώς τα χρήματα αυτά καταλήγουν στις τσέπες των λαθρεμπόρων. Το ποσοστό αυτό διαφέρει μεταξύ των χωρών, ενώ σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία από τελωνεία και επιχειρήσεις εντοπισμού παράνομων φαρμάκων, εκτοξεύεται στο 12% για την Ελλάδα και στο 10% για την Κύπρο. Αντιθέτως σε χώρες όπου λαμβάνονται μέτρα πάταξης του φαινομένου, όπως η Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο, το ποσοστό αυτό είναι μόλις 1,3% και 1% αντίστοιχα.

«Τα πλαστά φάρμακα που μπορεί να αγοράσει κάποιος μέσω διαδικτύου δεν έχουν δραστικά συστατικά σε ποσοστό 60%, ενώ έχουν λανθασμένες ποσότητες δραστικών συστατικών σε ποσοστό 17%, λανθασμένα συστατικά σε ποσοστό 16% και εάν είμαστε τυχεροί σωστά συστατικά σε ποσοστό μόλις 7%», τόνισε ο κ. Ισσέγιεκ και πρόσθεσε ότι «το 50% των φαρμάκων που αγοράζονται από ιστοσελίδες που αποκρύπτουν την πραγματική τους διεύθυνση είναι πλαστά. Το πιο σημαντικό είναι να κατανοήσει το κοινό τον κίνδυνο στον οποίο βάζει τον εαυτό του αγοράζοντας φάρμακα από μη εγκεκριμένες πηγές».

Πώς να αποφύγετε την αγορά πλαστών φαρμάκων

από το διαδίκτυο

Σύμφωνα με τον κ. Ισσέγιεκ, όταν ένας πολίτης ετοιμάζεται να αγοράσει ένα φάρμακο μέσω διαδικτύου, πρέπει προηγουμένως να αναζητήσει τις απαντήσεις στα παρακάτω ερωτήματα:

-Είναι φάρμακο συνταγής και μπορείς να το αγοράσεις χωρίς συνταγή;

-Έχει έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) ή από άλλες αρμόδιες αρχές;

-Διαθέτει εγγεγραμμένο φαρμακοποιό για να απαντήσει στις ερωτήσεις σας;

-Είναι καταχωρημένη η διεύθυνση URL (Uniform Resource Locator) της ιστοσελίδας στη χώρα σας; (ελέγξτε στο www.whois.net)

-Πόσες ιστοσελίδες ανήκουν σε κάθε καταχωρηθέντα; (ελέγξτε στο www.reversewhois.com)

-Υπάρχει τηλεφωνικός αριθμός που μπορείτε να καλέσετε για να πραγματοποιήσετε την παραγγελία σας; Αν ναι, λειτουργεί;

- Η ιστοσελίδα προσφέρει «εκπτώσεις», «πακέτα δειγμάτων», «νέες θεραπείες» ή «εκπληκτικά αποτελέσματα»;

-Η ιστοσελίδα προσφέρει «ηλεκτρονική διαβούλευση»; Αν ναι, να είστε πολύ προσεχτικοί (συνήθως είναι για τη δημιουργία εντυπώσεων).

Το νομοθετικό πλαίσιο

Όπως εξήγησε ο κ. Ισσέγιεκ, οι βασικές χώρες παραγωγής φαρμάκων στην Ε.Ε. είναι η Γερμανία με κέρδη 41 δις ευρώ, η Ιταλία με 25 δις ευρώ και η Ιρλανδία με 20 δις ευρώ. Συνεπώς, όχι μόνο οι χώρες αυτές, αλλά όλη η Ευρώπη ενοχλείται από τον αθέμιτο ανταγωνισμό στο χώρο πώλησης των φαρμάκων, διότι αυτό σημαίνει και απώλεια χρημάτων. Είναι λογικό λοιπόν να επιχειρεί να θέσει ένα νομοθετικό πλαίσιο για να παρεμποδίσει όσο είναι δυνατόν το παρεμπόριο φαρμάκων.

«Το νομοθετικό πλαίσιο της Ε.Ε. προβλέπει ότι οι σχετικοί νόμιμοι ιστότοποι θα φέρουν ένα κοινό λογότυπο, το οποίο θα πρέπει να είναι αναγνωρίσιμο σε όλη την Ε.Ε., προκειμένου να μπορεί εύκολα το κοινό να διαπιστώσει ότι συνδέεται με εγκεκριμένο φαρμακείο. Όλα τα εγκεκριμένα διαδικτυακά φαρμακεία θα συνδέονται με έναν κεντρικό ιστότοπο του εκάστοτε κράτους-μέλους. Στον κεντρικό αυτό ιστότοπο θα υπάρχει κατάλογος με όλα τα διαδικτυακά φαρμακεία. Οι διαφορετικοί εθνικοί ιστότοποι θα συνδέονται με έναν ευρωπαϊκό ιστότοπο. Επίσης, οι πολίτες θα πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τους κινδύνους που ενέχει η αγορά φαρμάκων μέσω του διαδικτύου. Ωστόσο, παρά το ότι τα μέτρα αυτά επιτυγχάνουν ένα επίπεδο ασφάλειας, οι λαθρέμποροι βρίσκουν τρόπους να παραβιάσουν ακόμη και το λογότυπο ασφαλείας, το οποίο εφαρμόζεται από το 2015», επισήμανε ο κ. Ισσέγιεκ.

Παράλληλα, ανέφερε ότι σημαντική είναι και η Οδηγία FMD 2011/62/ΕΕ με την οποία καθιερώνονται εναρμονισμένα, πανευρωπαϊκά μέτρα ασφάλειας και ελέγχου. Τα μέτρα διευκολύνουν την αναγνώριση των πλαστών φαρμάκων με βελτίωση των ελέγχων τόσο στα σύνορα της Ε.Ε., όσο και εντός της Ε.Ε.

Πλήττεται και η νόμιμη αλυσίδα

Έντονη ανησυχία προκαλεί και το γεγονός ότι τα πλαστά φάρμακα βρίσκουν τρόπο και καταλήγουν ακόμη και στα φαρμακεία και πωλούνται χωρίς απολύτως κανένα πρόβλημα. Μάλιστα, πρόκειται για τα λεγόμενα «life saving drugs», δηλαδή φάρμακα για καρκίνο, καρδιοπάθειες, γαστρεντερικό κλπ.

«Στην Ευρώπη υπάρχει ο Κανονισμός DR 2016/61 που ενημερώνει τα κράτη-μέλη να δημιουργήσουν ένα σύστημα αποθετηρίων σε εθνικό επίπεδο, όπου θα φυλάσσεται μια βάση δεδομένων με όλους τους σειριακούς αριθμούς των κουτιών των φαρμάκων που διατίθενται στο κοινό. Έτσι ο φαρμακοποιός θα μπορεί να ελέγχει ανά πάσα στιγμή εάν ένα φάρμακο είναι πλαστό ή όχι. Επίσης, προβλέπει την εφαρμογή ενός μηχανογραφικού συστήματος που θα υποστηρίζει τη διαδικασία επαλήθευσης και απενεργοποίησης του σειριακού κωδικού των φαρμάκων από το αποθετήριο μετά τη διάθεσή τους. Όλα τα εθνικά αποθετήρια θα είναι συνδεδεμένα με ένα κεντρικό που θα βρίσκεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ένα μέρος του στην Γερμανία και ένα στην Ιρλανδία). Οπότε είναι μια δικλείδα ασφαλείας που αφορά όλη την Ευρώπη», εξήγησε ο κ. Ισσέγιεκ.

Παράλληλα, ανέφερε ότι ο συγκεκριμένος Κανονισμός αφορά αποκλειστικά τα συνταγογραφούμενα φάρμακα, ενώ προβλέπει την ύπαρξη μηχανισμού εντοπισμού παραποίησης στις συσκευασίες φαρμάκων κι έναν μοναδικό δισδιάστατο κωδικό αναγνώρισης στις συσκευασίες των φαρμάκων. Η ημερομηνία εφαρμογής του Κανονισμού είναι η 9^η Φεβρουαρίου 2019, ενώ η Ελλάδα, η Ιταλία και το Βέλγιο έχουν εξασφαλίσει αναβολή εφαρμογής για 6 χρόνια από την ημερομηνία αυτή.