Την αρνητική πρωτιά της χώρας που διευκολύνει την ανάπτυξη της καπνιστικής συνήθειας από τα σχολικά χρόνια και της ελεύθερης πρόσβασης των μαθητών σε τσιγάρα διεκδικεί σθεναρά η Ελλάδα. Τα στοιχεία των νέων μελετών…για το κάπνισμα σε ανήλικους και ενηλίκους που παρουσιάστηκαν τη Δευτέρα στο υπουργείο Υγείας παρουσία της αρμόδιας υφυπουργού κυρίας Ζέττας Μακρή, είναι απογοητευτικά.
Μάλιστα, η κυρία Μακρή προανήγγειλε σαφάρι ελέγχων και σε συνεργασία με τον Δήμο Αθηναίων.
Εξ απαλών ονύχων έρχονται σε επαφή με το κάπνισμα τα ελληνόπουλα. Έξι στους δέκα μαθητές ηλικίας 13 έως 15 εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα σε μικρή ηλικία από τους ίδιους τους γονείς τους μέσα στο σπίτι, ενώ το κάπνισμα έχει νομιμοποιηθεί και μέσα στα σχολεία, παρά τις σχετικές απαγορεύσεις. Σχεδόν 80% των Ελλήνων μαθητών δηλώνει ότι έχει καπνίσει ή έχει δει καπνιστές μέσα στο σχολείο. Επιπλέον, 85% αναφέρουν ότι έχουν αγοράσει τα τσιγάρα τους ανεμπόδιστα κι ανέλεγκτα από όλα τα σημεία πώλησης, πχ περίπτερα, ψιλικά, ιδίως από όσα βρίσκονται κοντά στο σχολείο τους.
Εξ απαλών ονύχων έρχονται σε επαφή με το κάπνισμα τα ελληνόπουλα. Έξι στους δέκα μαθητές ηλικίας 13 έως 15 εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα σε μικρή ηλικία από τους ίδιους τους γονείς τους μέσα στο σπίτι, ενώ το κάπνισμα έχει νομιμοποιηθεί και μέσα στα σχολεία, παρά τις σχετικές απαγορεύσεις. Σχεδόν 80% των Ελλήνων μαθητών δηλώνει ότι έχει καπνίσει ή έχει δει καπνιστές μέσα στο σχολείο. Επιπλέον, 85% αναφέρουν ότι έχουν αγοράσει τα τσιγάρα τους ανεμπόδιστα κι ανέλεγκτα από όλα τα σημεία πώλησης, πχ περίπτερα, ψιλικά, ιδίως από όσα βρίσκονται κοντά στο σχολείο τους.
Θεριακλήδες οι μαθητές στην Πελοπόννησο
Επιπλέον, τα μέχρι στιγμής δεδομένα της Παγκόσμιας Μελέτης Παιδιών για το Κάπνισμα (Global Youth Tobacco Survey, GYTS), όπως αυτή σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε για τα ελληνόπουλα από την ΕΣΔΥ και το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, το 15% των μαθητών ηλικίας 13 έως 15 καπνίζουν. Σε ανάλογη έρευνα που είχε γίνει το 2005 το ποσοστό των ανήλικων καπνιστών μαθητών γυμνασίου ήταν 16%. Το 13% των σύγχρονων μικρών καπνιστών δηλώνει αποφασισμένο να συνεχίσει την εθιστική βλαβερή συνήθεια.
Τα στοιχεία δείχνουν πως υπερέχουν ελαφρά τα αγόρια καπνιστές (16,9% έναντι του 12,9% των κοριτσιών). Μάλιστα, πιο θεριακλήδες αποδεικνύονται οι μαθητές στην Πελοπόννησο, και με μεγάλη διαφορά από τους συνομηλίκους τους στην Αττική και την υπόλοιπη χώρα.
Το χαρτζιλίκι «φουντώνει» το κάπνισμα στα σχολεία
Πάντως, ανεξάρτητα από την περιοχή κατοικίας τους, τα παιδιά του δείγματος δήλωσαν ότι κατά μέσο όρο αρχίζουν το κάπνισμα στα 12 χρόνια τους. Μικρό ποσοστό, το 10% του δείγματος των καπνιστών, ανέφεραν ως ηλικία έναρξης του καπνίσματος τα 7 έτη.
Ιδιαίτερη έμφαση έδωσαν οι ειδικοί στο χαρτζιλίκι των παιδιών σε αυτήν την ηλικία, καθώς υπάρχει μεγάλη συσχέτιση των χρημάτων με την καπνιστική συνήθεια. «Όσο αυξάνεται το χαρτζιλίκι που παίρνουν τα παιδιά από τους γονείς τους σε αυτήν την ηλικία, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος τα παιδιά να αρχίζουν το κάπνισμα ή να ενισχυθεί η καπνιστική συνήθεια» επισήμανε ο κ. Χατζηχριστοδούλου, καθηγητής Επιδημιολογίας και Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας. Μάλιστα, όπως ο ίδιος παρατήρησε αυτή η συσχέτιση δεν φαίνεται να έχει αλλάξει καθόλου σε σύγκριση με το 2005 που είχε διαπιστωθεί πρώτη φορά, τονίζοντας ότι χρήζει περαιτέρω έρευνας πως γίνεται η κρίση να μην επηρεάζει το χαρτζιλίκι των μαθητών και συνεπώς να κρατά υψηλά και το κάπνισμα.
Μορφωμένοι και νέοι οι Έλληνες καπνιστές
Εξίσου ενδιαφέροντα στοιχεία προκύπτουν και από την αντίστοιχη μελέτη –Παγκόσμια Μελέτη Ενηλίκων για το κάπνισμα, Global Adult Tobacco Survey- για τους ενήλικους καπνιστές στη χώρα μας. Σύμφωνα με αυτήν, περίπου 3,5 εκατ. Έλληνες καπνίζουν συστηματικά και σταθερά, με τον κύριο όγκο των καπνιστών να ανήκει στην πιο παραγωγική ηλικία, 18 έως 44, καθώς σε αυτή την ηλικιακή γκάμα βρίσκεται το 65% των καπνιστών. Κατά μέσο όρο καπνίζουν 20 τσιγάρα την ημέρα.
Υψηλό ποσοστό των καπνιστών είναι εξαρτημένοι από τη νικοτίνη: το 72,2% δηλώνει πως αισθάνεται την ανάγκη να καπνίσει –και το κάνει- το πρώτο τσιγάρο μέσα στο πρώτο μισάωρο από το πρωινό ξύπνημα (αυτό είναι το επιστημονικό κριτήριο για τη διαπίστωση της εξάρτησης).
Από το σύνολο των καπνιστών, το 51,1% είναι άνδρες και το 25,7% είναι γυναίκες. Η πλειοψηφία των καπνιστών είναι μορφωμένοι και έχουν πανεπιστημιακή μόρφωση.
Σε ό,τι αφορά την κατανομή των καπνιστών με βάση την κατοικία, το υψηλότερο ποσοστό καπνιστών καταγράφεται στην Κρήτη και τα νησιά του Αιγαίου (καπνίζει το 44, 5% του πληθυσμού), και από τα μικρότερα χωρίς φυσικά να είναι μικρό στην Αττική (37%).
Σχεδόν όλοι οι καπνιστές έχουν προσπαθήσει να το κόψουν μόνοι τους, ενώ το 18,9% ζήτησε και βοήθεια ειδικού. Η προσπάθεια απέδωσε για το 13%. Επίσης, σχεδόν όλοι οι καπνιστές δηλώνουν ότι θέλουν να εφαρμοστεί ο αντικαπνιστικός νόμος, ιδίως η απαγόρευση του καπνίσματος στους κλειστούς δημόσιους χώρους. Σύμφωνα με τους ειδικούς, οι καπνιστές θεωρούν πως η απαγόρευση θα λειτουργήσει αποτρεπτικά και περιοριστικά για τους ίδιους και θα τους βοηθήσει να ελέγξουν την καπνιστική τους συνήθεια.
