Θυμάμαι πολύ καθαρά εκείνη την ημέρα καλοκαιριού. Ιούλιος του 1989. Ήταν η πρώτη μέρα της άδειάς μου. Ωστόσο είχα αποφασίσει να μην φύγω για διακοπές. Ίσως γιατί δεν έβρισκα την κατάλληλη παρέα για να το κάνω. Ψάχνοντας τρόπους για να σκοτώσω τον απρόσμενα γενναιόδωρο χρόνο που είχα στη διάθεσή μου, πέρασα έξω από μία αντιπροσωπία αυτοκινήτων. Καλογυαλισμένο και περήφανο ένα μαύρο κουπέ ήταν στημένο στη βιτρίνα.
Γράφει ο Γιώργος Λαμπίρης / Φωτορεπορτάζ: Γιάννης Κέμμος
Ο καιρός κυλούσε και το μαύρο περίμενε ακλόνητο στη θέση του. Πάντοτε γυαλιστερό, πιστό στο ραντεβού που άτυπα είχαμε δώσει οι δυο μας. Είχαν ήδη περάσει σχεδόν δύο μήνες από την πρώτη μας συνάντηση. Έτσι, αποφάσισα να περάσω το κατώφλι της αντιπροσωπίας για να συναντήσω έναν κοστουμαρισμένο σαραντάρη, πρόθυμο να λύσει κάθε μου απορία εξοβελίζοντας κάθε μου ανησυχία. «Περιττή η παρουσία του, αλλά δεν βαριέσαι…», σκέφτηκα από μέσα μου. «Είχα ήδη αποφασίσει».
Ανυπόμονος καθώς ήμουν, έδωσα τα στοιχεία μου στον πωλητή. Εκκαθαριστικό, ταυτότητα και λοιπά έγγραφα. Θέλοντας να κρύψω την αδημονία που με κυρίευε, χρειάστηκε να περιμένω δύο εβδομάδες.
Το τηλέφωνο χτύπησε μια Δευτέρα πρωί. Η φωνή από την άλλη πλευρά της γραμμής με ειδοποιούσε πως είχαμε ξεμπερδέψει από τη βασανιστική γραφειοκρατία και μπορούσα να περάσω όποτε θέλω για να το παραλάβω. Λίγη ώρα αργότερα βρισκόμουν πίσω από το τιμόνι του, ενώ ήδη σκεφτόμουν το πρώτο μου ταξίδι. Τα όνειρα άλλωστε γεννούν και προσδοκίες.
Σταδιακά ο χρόνος άρχισε να θολώνει το εκθαμβωτικό του μαύρο χρώμα. Οι γρατζουνιές αντικατέστησαν την αλλοτινή του γυαλάδα, ενώ η μηχανή του απέκτησε σταδιακά τα συμπτώματα ενός φανατικού, ασθμαίνοντα καπνιστή.
Κάποια στιγμή απευθύνθηκα σε μία εταιρεία ανακύκλωσης. Όχι για να αποσύρω το μαύρο κουπέ -το είχα πουλήσει καιρό πριν-, αλλά για να δω πού πηγαίνουν τα αυτοκίνητα όταν γεράσουν.
Ο υπεύθυνος της εταιρείας, πρόθυμος να με διευκολύνει μου έκλεισε ραντεβού.
Η πληροφορία ότι η κυβέρνηση σκέφτεται να σταματήσει την απόσυρση στις 20 Δεκεμβρίου ήταν η αφορμή. Ο λόγος όμως ήταν ότι ήθελα να δω πώς είναι ένα κυβοποιημένο αυτοκίνητο. Όταν του έχουν αφαιρέσει την καρδιά και τα υπόλοιπα ζωτικά του μέρη, ενώ σε τίποτα δεν θυμίζει πια τις στιγμές δόξας που γνώρισε στους ελληνικούς κακοτράχαλους δρόμους.
Δεκάδες αυτοκίνητα, παλιά αλλά και νέα βρίσκονταν ταξινομημένα και ντανιασμένα με φροντίδα στις εγκαταστάσεις της εταιρείας. Σαν αυτοκινητάκια της παιδικής μας ηλικίας. Περίμεναν κι εκείνα τη σειρά τους. Να έρθει το ανυψωτικό μηχάνημα και να τα μεταφέρει στην… αδίστακτη πρέσα. Συμπιέζοντας ό,τι μπορεί να κουβαλάει πάνω του ένα αυτοκίνητο. Εικόνες, ταξίδια, λέξεις, συναισθήματα, σχέσεις, τσακωμούς. Χωρισμούς και παρέες. Και…
Ένα 2CV, ένα mini cooper, δημιούργημα του έλληνα σχεδιαστή Άλεκ Ισηγόνη. Παρακεί μια Jaguar και δίπλα της μια άλλη. Με την αύρα της αρχοντιάς τους αναλλοίωτη παρά γεράματά τους. Λίγο μετά ένα Peugeot 206, κι ύστερα ένα άλλο, κι ένα άλλο. Πολλά Peugeot 206. Ίσως τα περισσότερα που βρίσκονταν μέσα στη μάντρα με τα δεκάδες αυτοκίνητα ήταν 206. Πληρώνοντας ίσως το τίμημα της δημοφιλίας τους.
Φτάνοντας μπροστά στην πρέσα, είδα ένα γερανό ακριβώς δίπλα. Με δαγκάνα. Σαν εκείνους που αρπάζουν τα κουκλάκια στο λούνα παρκ. Έτοιμος να αρπάξει τον όγκο από λαμαρίνα και να τον στείλει στη χοάνη της ανακύκλωσης.
Αμέσως μετά άκουσα έναν κρότο. Κι αυτό που κάποτε ήταν αυτοκίνητο, μόλις είχε καταλήξει στην αχόρταγη πρέσα. Ο χρόνος σαν να σταμάτησε για λίγο, αποτίνοντας φόρο τιμής σε αναμνήσεις. Σε δευτερόλεπτα αυτό που κάποτε κουβαλούσε πάνω του ζωή, ήταν ένας μεταλλικός κύβος.
Και μάλλον έτσι καταλήγουν τα αυτοκίνητα όταν γεράσουν…
Για να μην μείνουμε όμως μόνο στο συναίσθημα, θα φτάσουμε και στην πράξη. Πώς αλήθεια γίνεται η απόσυρση ενός αυτοκινήτου; Πόσα χρήματα κερδίζουμε από αυτήν; Πού καταλήγουν εκτός από την πρέσα, όσα αυτοκίνητα διαγράφονται από το μητρώο του υπουργείου Μεταφορών;
Τις απαντήσεις σε όλα αυτά τα ερωτήματα, δίνει η Ελένη Θωμαΐδου, υπεύθυνη πωλήσεων της εταιρείας ανακύκλωσης αυτοκινήτων, Autogreen Recycling:
Οι πληροφορίες από το ρεπορτάζ αναφέρουν ότι η κυβέρνηση σκέφτεται να διακόψει το μέτρο της απόσυρσης -κάτι που μέχρι στιγμής δεν επιβεβαιώνεται- στις 20 Δεκεμβρίου.
Το μέτρο που βρίσκεται σε ισχύ από το 2005 ευνοήθηκε σημαντικά από την κρίση.
Ίσως γιατί πολλοί είναι εκείνοι που άρχισαν να έχουν την ανάγκη για τα χρήματα που θα τους προσέφερε η απόσυρση του αυτοκινήτου τους. Παράλληλα όμως είχαν την ευκαιρία να απαλλαγούν από οικονομικά βάρη όπως τα τέλη κυκλοφορίας, η ασφάλεια, αλλά και η συντήρησή του.
Χαρακτηριστικό είναι ότι σύμφωνα με τα στοιχεία της Εναλλακτικής Διαχείρισης Οχημάτων Ελλάδος (Ε.Δ.Ο.Ε.) γύρω στις 87.000 αυτοκίνητα αποσύρθηκαν στη διάρκεια του 2014. Επιπλέον, εκτελωνίστηκαν περίπου 80.000 αυτοκίνητα. Εάν λάβουμε υπόψη ότι το 30% είναι αγορασμένα κυρίως από εταιρείες ενοικιάσεως αυτοκινήτων ή πρόκειται για εταιρικά οχήματα, στην πράξη, περί τους 50.000 ιδιώτες απέσυραν τα αυτοκίνητά τους.
Ζήτημα ασφάλειας
Σύμφωνα με την κυρία Θωμαΐδου, η αντικατάσταση ενός παλαιού αυτοκινήτου είναι πρώτ” απ’ όλα ζήτημα ασφάλειας και σεβασμού προς το περιβάλλον.
«Αρκετοί ιδιοκτήτες, οι οποίοι δεν έχουν πληρώσει τα τέλη κυκλοφορίας ή τα αυτοκίνητά τους παρουσιάσουν κάποια σημαντική βλάβη, συνήθως επιλέγουν να παραδώσουν το αυτοκίνητό τους στην ανακύκλωση. Κάποιοι άλλοι δίνουν τα αυτοκίνητά τους για να πληρώσουν υποχρεώσεις προς το δημόσιο ή προς ιδιωτικούς φορείς».
Σύμφωνα με την υπεύθυνη της εταιρείας ανακύκλωσης, άτομα τα οποία δεν έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν καινούργιο αυτοκίνητο, μπορούν να το αποσύρουν και να πάρουν κάποια χρήματα, ενώ το ποσό που λαμβάνουν από την απόσυρση κυμαίνεται από 400 έως και 600 ευρώ.
Πού καταλήγει το αυτοκίνητο Ανταλλακτικά
Συνήθως επισκέπτονται μια εταιρεία ανακύκλωσης, άτομα τα οποία δραστηριοποιούνται στην εμπορία ανταλλακτικών, καθώς και ιδιώτες, που ενδιαφέρονται να αγοράσουν ανταλλακτικά. Εκεί έχουν τη δυνατότητα να αγοράσουν ένα φανάρι, ένα τιμόνι ή ακόμα και μία μεταχειρισμένη μηχανή σε τιμές πολύ χαμηλότερες από τις πραγματικές.
Το ταξίδι σε τρίτες χώρες
Μεγάλος αριθμός των αυτοκινήτων, χρονολογίας από το 1980 έως και το 2000, κυκλοφορούν συνήθως σε τρίτες χώρες. Επισκέπτονται την Ελλάδα κλιμάκια ειδικών από τη Νιγηρία, τη Γκάνα, την Αίγυπτο ή άλλες χώρες με σκοπό να εντοπίσουν όσα βρίσκονται σε καλή κατάσταση και να προχωρήσει η διαδικασία εξαγωγής τους στις χώρες αυτές.
Ωστόσο το αυτοκίνητο δεν ταξιδεύει ποτέ ολόκληρο εκτός Ελλάδος. Η πλειονότητα των εξαγωγών επικεντρώνεται σε μεμονωμένα ανταλλακτικά, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι το 1/3 των αυτοκινήτων προς απόσυρση εξάγεται σε χώρες του Τρίτου Κόσμου. Τα πιο περιζήτητα σε αυτή την περίπτωση είναι συνήθως αυτοκίνητα της γερμανικής αυτοκινητοβιομηχανίας.
Ποια υλικά είναι ανακυκλώσιμα
Σε ένα αυτοκίνητο ανακυκλώνονται σχεδόν τα πάντα. Ακόμα και η τελευταία βίδα. Εξαίρεση αποτελούν υλικά όπως το αφρολέξ των καθισμάτων. Οι ζάντες, τα ελαστικά και όλα τα υπόλοιπα μέρη είναι πλήρως ανακυκλώσιμα.
Σε όλα τα αυτοκίνητα πραγματοποιείται απορρύπανση. Αφαιρούνται δηλαδή τα υγρά (φρένων, λάδια, παραφλού), η μπαταρία και ο καταλύτης και ό,τι θεωρείται ρυπογόνο με βάση το νόμο.
Ποιοι μπορούν να αποσύρουν το αυτοκίνητό τους
Σε περίπτωση κατά την οποία κάποιος επιθυμεί απλά να αποσύρει το αυτοκίνητό του χωρίς να αγοράσει καινούργιο, μπορεί να το κάνει, διατηρώντας το δικαίωμα της απόσυρσης. Επιπλέον υφίσταται και μία δεύτερη κατηγορία, εκείνων οι οποίοι επιθυμούν να εκχωρήσουν το δικαίωμα απόσυρσης σε κάποιον τρίτο, ακολουθώντας την ίδια διαδικασία. Η εκχώρηση του δικαιώματος γίνεται με την υπογραφή μίας απλής υπεύθυνης δήλωσης. Το δικαίωμα αυτό κατατίθεται στη συνέχεια στην αρμόδια υπηρεσία του υπουργείου Μεταφορών και αμέσως μετά ενημερώνονται οι έμποροι αυτοκινήτων παρέχοντας τη σχετική έκπτωση στον δικαιούχο.
Τι θα συμβεί εάν έχετε ένα αυτοκίνητο νεότερης τεχνολογίας και επιθυμείτε να το αποσύρετε μετά από κάποιο σοβαρό ατύχημα και δεν μπορείτε να το επισκευάσετε λόγω υψηλού κόστους;
Σε αυτή την περίπτωση οφείλετε να λάβετε το πιστοποιητικό οριστικής διαγραφής του οχήματος από κάποια εταιρεία ανακύκλωσης, το οποίο στη συνέχεια θα πρέπει να προσκομίσετε στην ασφαλιστική σας εταιρεία. Εκείνη με τη σειρά της θα αναλάβει να σας αποζημιώσει. Εάν όμως το αυτοκίνητο δεν είναι ασφαλισμένο ή δεν έχετε δικαίωμα αποζημίωσης από την ασφαλιστική εταιρεία, το αυτοκίνητο εντάσσεται απλά στη διαδικασία διαπραγμάτευσης με την εταιρεία ανακύκλωσης, εφόσον αυτό έχει κάποια αξία (ανταλλακτικά).
Τα αυτοκίνητα κυκλοφορίας από το 2001 και μετά
Πρόκειται ενδεχομένως για αυτοκίνητα τα οποία είναι νεότερα (μετά το 2001) και έχουν εμπλακεί για παράδειγμα σε κάποιο ατύχημα, επομένως δεν είναι επισκευάσιμα. Έτσι, αξιολογείται από την εταιρεία ανακύκλωσης η αξία των ανταλλακτικών τους. Εάν δηλαδή λειτουργεί ο κινητήρας και δεν λειτουργεί το σασμάν, το αυτοκίνητο μπορεί παρόλ’ αυτά να λάβει οικονομική προσφορά αρκετά υψηλότερη από την τιμή της απόσυρσης. «Είναι χαρακτηριστικό ότι έχουμε προσφέρει 2.500 ευρώ για αυτοκίνητο αυτής της κατηγορίας», σημειώνει η υπεύθυνη πωλήσεων της εταιρείας Autogreen Recycling.
«Σε αυτή την περίπτωση είχαν ανοίξει όλοι οι αερόσακοι του αυτοκινήτου, όμως όλα τα υπόλοιπα μέρη του είχαν μεγάλη αξία», συμπληρώνει.
Πόσα χρήματα μπορείτε να κερδίσετε από την απόσυρση
Η τιμή που συνήθως προσφέρουν οι εταιρείες ανακύκλωσης για απόσυρση οχημάτων, διαφέρει. Συνήθως εάν κάποιος παραδώσει ο ίδιος το αυτοκίνητό του σε εταιρεία ανακύκλωσης θα λάβει 400 ευρώ, ενώ εάν η εταιρεία στείλει δικό της γερανό για να το παραλάβει, τότε θα λάβει 350 ευρώ ως αποζημίωση. Η συγκεκριμένη διαδικασία αφορά σε αυτοκίνητα κυκλοφορίας έως και το 2001.
Η διαδικασία της ανακύκλωσης
Σύμφωνα με την κυρία Θωμαΐδου, από τη στιγμή κατά την οποία ένα αυτοκίνητο εισέρχεται στις εγκαταστάσεις μιας εταιρείας ανακύκλωσης, πραγματοποιείται ταυτοποίηση της άδειας κυκλοφορίας με τον αριθμό πλαισίου του ώστε να φέρει τα ίδια στοιχεία. «Σκοπός είναι να αποδειχθεί ότι το αυτοκίνητο δεν είναι κλεμμένο, καθώς και ότι δεν έχουν αντικατασταθεί κάποια από τα μηχανικά του μέρη με άλλα. Συχνά μάλιστα παρατηρούνται σφάλματα που σχετίζονται με τον αριθμό πλαισίου. Το αποτέλεσμα είναι ότι τα στοιχεία της άδειας μπορεί να διαφέρουν από εκείνα του οχήματος. Σε αυτή την περίπτωση οφείλουμε να απευθυνθούμε στο υπουργείο Μεταφορών, το οποίο θα ελέγξει εάν υπάρχει λάθος ή όχι και θα προβεί στην απαραίτητη διόρθωση», σημειώνει η Ελένη Θωμαΐδου.
Στο ζύγι
Μετά την ταυτοποίηση των στοιχείων έρχεται η ώρα για το ζύγι… «Στόχος είναι να έχουμε το ακριβές βάρος του αυτοκινήτου. Στη συνέχεια φωτογραφίζεται ολόκληρο, καθώς και το κάθε μέρος του ξεχωριστά. Κατόπιν τιμολογείται με βάση τη συμφωνία που έχει γίνει μεταξύ του ιδιοκτήτη και της εταιρείας ανακύκλωσης, και ενημερώνεται η Εναλλακτική Διαχείριση Οχημάτων, η οποία το καταχωρεί στο σύστημά της. Εφόσον δώσει την έγκρισή της προχωράει η διαδικασία της ανακύκλωσης και διαγράφεται το όχημα από το μητρώο του υπουργείου Μεταφορών, μετά από σχετική κοινοποίηση του αρμόδιου φορέα», εξηγεί η ίδια.
Αμέσως μετά εκδίδεται πιστοποιητικό διαγραφής από το υπουργείο, ενώ η εταιρεία ανακύκλωσης είναι υποχρεωμένη να διαχειριστεί το αυτοκίνητο που έχει παραλάβει. «Απαραίτητο για να προχωρήσει η ανακύκλωση είναι η ύπαρξη του πιστοποιητικού καταστροφής το οποίο εκδίδει η εταιρεία ανακύκλωσης και το προσκομίζει στη συνέχεια στο υπουργείο Μεταφορών. Αφού καταχωρηθεί ο αριθμός πρωτοκόλλου του υπουργείου για την καταστροφή του οχήματος, κοινοποιείται στον ιδιοκτήτη και στην εφορία και η διαδικασία ολοκληρώνεται».
Τι συμβαίνει όταν έχω καταθέσει τις πινακίδες
Η διαγραφή του αυτοκινήτου γίνεται από την εταιρεία ανακύκλωσης. Εάν όμως κάποιος έχει καταθέσει ήδη τις πινακίδες του στην εφορία, θα πρέπει να ζητήσει από τη ΔΟΥ ένα διαβιβαστικό, ενημερώνοντας ότι θα προσκομίσει ο ίδιος τις πινακίδες και την άδεια κυκλοφορίας στο υπουργείο Μεταφορών για να προχωρήσει η διαγραφή του αυτοκινήτου. «Είναι χαρακτηριστικό πως όταν υπάρχουν οι πινακίδες, η διαγραφή του γίνεται άμεσα, ενώ όταν έχει μεσολαβήσει η εφορία, μπορεί να χρειαστεί ακόμα και μήνας για να ολοκληρωθεί η διαδικασία», λέει η κυρία Θωμαΐδου.
Βήμα-βήμα Όταν έχω ένα παλιό αυτοκίνητο και σκέφτομαι το αποσύρω να αγοράσω ένα καινούργιο
Σε αυτή την περίπτωση καλούμε μία εταιρεία ανακύκλωσης αυτοκινήτων και ρωτάμε τα πιστοποιητικά, τα οποία χρειάζονται για να προχωρήσει η ανακύκλωση.
Εξετάζουμε εάν η άδεια έχει εκδοθεί από το 2001 και νωρίτερα και να μη δεσμεύεται από παρακράτηση κυριότητας.
Ποια πιστοποιητικά είναι απαραίτητα
Σε περίπτωση προσωρινής ακινησίας (Εάν έχουμε καταθέσει τις πινακίδες στην εφορία):
1. Διαβιβαστικό για την Οριστική Διαγραφή, από την Εφορία.
2. Φωτοτυπία την Άδεια Κυκλοφορίας χωρίς παρακράτηση κυριότητας, από την Εφορία.
3. Βεβαίωση Καταβολής Τελών έως 2015, από την Εφορία. (ΣΧΕΔΙΟ)
4. Φωτοτυπία Ταυτότητας Κατόχου.
5. Φωτοτυπία ταυτότητας Εξουσιοδοτημένου, σε περίπτωση παράδοσης του οχήματος από άλλο πρόσωπο εκτός του ιδιοκτήτου.
6. Συνημμένες πέντε υπεύθυνες δηλώσεις (προς νομαρχία μεταφορών, τελωνείο, εταιρεία ανακύκλωσης), επικυρωμένες για το γνήσιο της υπογραφής από ΚΕΠ.
Σε περίπτωση κατά την οποία το όχημα διατηρεί τις πινακίδες του:
1. Δύο πινακίδες.
2. Άδεια Κυκλοφορίας χωρίς παρακράτηση κυριότητας.
3. Βεβαίωση Καταβολής Τελών έως 2015, από την Εφορία.
4. Φωτοτυπία Ταυτότητας Κατόχου.
5. Φωτοτυπία ταυτότητας Εξουσιοδοτημένου, σε περίπτωση παράδοσης του οχήματος από άλλο πρόσωπο εκτός του ιδιοκτήτου.
6. Συνημμένες πέντε υπεύθυνες δηλώσεις (προς νομαρχία μεταφορών, τελωνείο, εταιρεία ανακύκλωσης), επικυρωμένες για το γνήσιο της υπογραφής από ΚΕΠ.
Σε περίπτωση εταιρικού επιβατικού οχήματος, εκτός από τα παραπάνω θα χρειαστούν τα εξής δικαιολογητικά:
ΟΕ – ΕΕ: – Καταστατικό της Εταιρείας όπου θα διακρίνονται τα εξής: επωνυμία, εκπρόσωποι, διάρκεια, διαχειριστής, Δελτίο Αποστολής – Τιμολόγιο με σκοπό την απόσυρση.
ΑΕ – ΕΠΕ: – ΦΕΚ Εκπροσώπησης, στο οποίο θα διακρίνονται τα εξής: επωνυμία, νόμιμοι εκπρόσωποι, διάρκεια, διοικητικό συμβούλιο, Δελτίο Αποστολής-Τιμολόγιο με Σκοπό την Απόσυρση, πρακτικό ΔΣ για την απόσυρση-οριστική διαγραφή του αυτοκινήτου.
* Απαραίτητο είναι όλες οι υπεύθυνες δηλώσεις εταιρειών να έχουν την σφραγίδα της εταιρείας. 
Δείτε όλα τα θέματα του Weekend
ellada
