«Βγαίνει μπροστά» η Αγκυρα

Αποφασισμένη να εκμεταλλευθεί την οικονομική κρίση στην Κύπρο προκειμένου να εκβιάσει εξελίξεις στο Κυπριακό, καθώς και να νομιμοποιήσει τις παράνομες διεκδικήσεις της επί της κυπριακής ΑΟΖ, φαίνεται η Αγκυρα, η οποία διά στόματος Αχμέτ Νταβούτογλου επανέρχεται στη λύση της διχοτόμησης, θέτοντας ζήτημα λύσης δύο κρατών.

Η στροφή της Αγκυρας, η οποία εκφράστηκε από τα πλέον επίσημα χείλη του υπουργού Εξωτερικών, κατατέθηκε με τον πιο επίσημο τρόπο με επιστολή του προς τα μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, τους υπουργούς Εξωτερικών της Ελλάδας και της Βρετανίας (ως εγγυήτριες δυνάμεις), καθώς και τον υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας «επειδή ενδιαφέρεται για το θέμα».
«Οποιαδήποτε υπόνοια διχοτόμησης είναι αδιανόητη», σημειώνεται στην απαντητική επιστολή που απηύθυνε χθες ο Δημήτρης Αβραμόπουλος στον τούρκο ομόλογό του, επαναλαμβάνοντας ότι η επίλυση του Κυπριακού είναι ζήτημα του κυπριακού λαού και όχι τρίτων δυνάμεων. Στην επιστολή υπάρχουν σαφείς υπαινιγμοί ότι η Τουρκία επιχειρεί να εκμεταλλευθεί την οικονομική αδυναμία της Κύπρου και της Ελλάδας. «Είναι λάθος να εκλαμβάνετε την εφήμερη οικονομική αδυναμία της Κύπρου ή οποιουδήποτε άλλου ως κριτήριο πολιτικής, γιατί κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει πότε και αν η σημερινή οικονομική κρίση θα χτυπήσει την πόρτα κάποιας άλλης χώρας», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην επιστολή, όπου καθίσταται σαφές με όλους τους τρόπους ότι η μόνη λύση μπορεί να είναι η επανένωση της Κύπρου, κατά τις προβλέψεις του Διεθνούς Δικαίου και τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, ολόκληρη η επιστολή του τούρκου υπουργού Εξωτερικών είναι γραμμένη σε ήπιο διπλωματικό ύφος, αλλά επί της ουσίας προτείνει – με αφορμή τις οικονομικές εξελίξεις και την κρίση – την κατάργηση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο Α. Νταβούτογλου αναφέρεται ακόμη και στις συμφωνίες που αποτέλεσαν τη βάση για την αναγνώριση της νομικής προσωπικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας και προτείνει μια… νέα κατάσταση πραγμάτων (new state of affairs). Εξού και στην απαντητική επιστολή του ο έλληνας υπουργός Εξωτερικών αναφέρει: «Η αναφορά σου στις Συμφωνίες του 1959 και του 1960 με εξέπληξε, δεδομένου ότι αφορούν την ίδρυση ενός νέου δικοινοτικού, κυρίαρχου κράτους, το οποίο είναι σήμερα μέλος του ΟΗΕ και της ΕΕ».
Οι εκτιμήσεις σε Αθήνα και Λευκωσία συγκλίνουν στο ότι η Αγκυρα φοβάται ότι – λόγω της οικονομικής κρίσης – η Κύπρος, η οποία έχει ήδη προχωρήσει με βάση τα δικαιώματά της που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο, θα επισπεύσει τις διαδικασίες εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου και, ως εκ τούτου, η Τουρκία επιχειρεί να προκαταλάβει τις όποιες εξελίξεις. Εξάλλου, ο Α. Νταβούτογλου σε δημόσια τοποθέτησή του παραδέχθηκε ότι η Τουρκία ανησύχησε από την έγκριση από την κυπριακή Βουλή των Αντιπροσώπων, την περασμένη εβδομάδα, νόμου για την ίδρυση Ταμείου Αλληλεγγύης, στο οποίο θα μπορούν να κατατίθενται έσοδα για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης.
Στην επιστολή του ο τούρκος υπουργός Εξωτερικών παραθέτει τρεις διαζευκτικές λύσεις, τις οποίες η Τουρκία θα αποδεχόταν. Η πρώτη προβλέπει λύση ενιαίου κράτους, στο οποίο οι Τουρκοκύπριοι θα είναι συνέταιροι και επομένως θα μοιράζονται τα έσοδα από το φυσικό αέριο. Η δεύτερη είναι η σύσταση μιας κοινής επιτροπής που θα έχει από κοινού τον έλεγχο της διαπραγμάτευσης και της εξόρυξης του φυσικού αερίου. Τα έσοδα που θα προκύψουν θα πρέπει να κατατεθούν σε έναν λογαριασμό και να χρηματοδοτήσουν το νέο κράτος που θα προέλθει από τις συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ. Ως τρίτη επιλογή ο Α. Νταβούτογλου παρουσιάζει τη λύση δύο κρατών, την οποία μάλιστα διασυνδέει με την… επιμονή των Ελληνοκυπρίων να κρατήσουν δικές τους όλες τις πλουτοπαραγωγικές πηγές. Σε αυτή την περίπτωση, σημειώνει, τα κοιτάσματα που βρίσκονται νότια θα ανήκουν στους Ελληνοκυπρίους και εκείνα που βρίσκονται βόρεια στο ψευδοκράτος. Πεποίθηση πολιτικών παρατηρητών στη Λευκωσία, πάντως, είναι ότι η Αγκυρα με την κίνηση αυτή αποπειράται και να πιέσει προς μια λύση του Κυπριακού διασυνδεμένη με την εξόρυξη του φυσικού αερίου στην Κύπρο και τη μεταφορά του με αγωγό μέσω Τουρκίας. Προς την κατεύθυνση αυτή επίλυσης του Κυπριακού κινήθηκαν τις τελευταίες ημέρες δημοσιεύματα του διεθνούς Τύπου, ενώ αυτό υποστηρίζεται και στο άρθρο των «Νιου Γιορκ Τάιμς» που δημοσιεύουν «ΤΑ ΝΕΑ».

Τσαλακός Γιώργος Κ., Αριστοτελία Πελώνη/ΝΕΑ